________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श०९ ३० ३२ सू० ३ भवान्तरप्रवेशनकनिरूपणम् ८५ विकल्पों का तात्पर्य यह है कि किसी एक पृथिवी में एक नारक, दूसरी एक पृथिवी में एक नारक और किसी एक पृथिवी में दो नारक उत्पन्न हो जाते हैं-इसी तरह से शेष दो विकल्पों मे भी समझ लेना चाहिये जब रत्नप्रभा और शर्कराप्रभा के साथ आगे की नरक पृथिवियों का संचार किया जाता है तो इस स्थिति में पांच भङ्ग होते हैं-इन पांच भंगों का इन तीन विकल्पों के साथ गुणा करने पर १५ भंग हो जाते हैं इसी तरह से रत्नप्रभा और वालुकाप्रभा इन दो पृथिवियों का आगे की ४ पृथिवियों के साथ योग करने पर ४ चार भंग होते हैं और इन चार भंगों का ३ तीन विकल्पों के साथ गुणा करने पर १२ भंग हो जाते हैं । रत्नप्रभा और पंकप्रभा इन दो पृथिवीयों का संचार आगे की तीन पृथिवियों के साथ जब किया जाता है तब तीन भंग होते हैं। इन तीन भंगों के साथ तीन विकल्पों का गुणा करने पर ९ भंग हो जाते हैं इसी तरह से रत्नप्रभा और धूमप्रभा का आगे की दो २ पृथिवियों के साथ संचार किया जाता है-तब दो भंग होते हैं और इन दो भंगों के साथ तीन विकल्पों का गुणा करने पर ६ भंग हो जाते हैं। रत्नप्रभा और तमः प्रभा का अधः सप्तमी पृथिवी के साथ योग करने
પહેલા વિકપનું તાત્પર્ય કઈ પૃથ્વીમાં એક નારક, બીજી એક પૃથ્વીમાં એક નારક અને ત્રીજી એક પૃથ્વીમાં બે નારક ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. એજ પ્રમાણે બાકીના બે વિકલ્પોનું તાત્પર્ય સમજી લેવું.
જ્યારે રત્નપ્રભા અને શર્કરા પ્રભા સાથે પછીની પાંચ પૃથ્વીઓને વેગ કરવામાં આવે છે ત્યારે પાંચ ભંગ (વિકલ૫) બને છે. આ પાંચ પાંચ ભંગવાળા ત્રણ વિકપ બનતા હોવાથી ૫૪૩=૧૫ ભંગ બને છે. એજ પ્રમાણે રત્નપ્રભા અને વાલુકાપ્રભાને પછીની ચાર પૃથ્વીઓ સાથે અનુક્રમે
ગ કરવાથી ૪ ભંગ બને છે. આ ચાર ભંગવાળા ત્રણ વિકપ બનતા હોવાથી ૪૪૩=૧૨ ભંગ બને છે. રત્નપ્રભા અને પંકપ્રભા સાથે પછીની ત્રણ પૃથ્વીઓનો અનુક્રમે ચોગ કરવાથી ૩ ભાંગાઓ બને છે. એવા ત્રણ ભાંગા એવાળા ત્રણ વિક બનતા હોવાથી ૩*૩=ભાંગાઓ બને છે. એજ પ્રમાણે રત્નપ્રભા અને ધૂમપ્રભા સાથે પછીની બે પૃથ્વીઓને અનુક્રમે યોગ કરવાથી ૨ ભાંગાઓ બને છે. એવા બે ભાંગાવાળા ત્રણ વિકપિ બનતા હોવાથી ૨૪૩=૪૬ ભાંગાઓ બને છે. એજ રીતે રત્નપ્રભા અને તમપ્રભાને અધસમમી નરક સાથે એગ કરવાથી ૧ ભાગે બને છે. એવા એક ભાંગા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૮
