________________
४९६
भगवती सूत्रे
पात्रपणे कीराणं, कायराणं, कापुरिसाणं इहलोगपडित्रद्वाणं, पर लोग परंमुहाणं, बिसयतिसियाणं दुरणुचरे पागयजणस्स ' हे अम्बतातौ । एवं खलु वक्ष्यमाणरीत्या निर्ग्रन्यनवचनम् क्लीवानां मन्दसंहननानां कातराणाम् - बलवर्जि तानाम् ' आएन कापुरुषाणाम्, इहलोकपतिवद्धानाम् सांसारिक सुखासक्तानाम्, परलोकपरामुखानाम् स्वर्गापवर्गविमुखानाम् विषयतृष्णाव पुरुषा णाम् दुरनुवरम्-दुःखेन आचरणीयम् निर्ग्रन्ययवचनमिति पूर्वेणान्वयः, एतत्पाकृतजनस्य सामान्य जनस्य दुरनुचरमस्ति, किन्तु 'धीरस्स, निच्छियस्स, ववसियस्स नो खलु एत्थं किंचित्रिकरं करणयाए' धीरस्य, साहसिकस्य, निश्चितस्य कर्तव्य भे खलु अम्मनाओ ! निग्गंथे पावयणे कीवाणं कायाणं, कापुरिसाणं, इह लोगपडियद्वाणं, परलोमपरमुहाणं, विसयतिसियाणं दुरणुचरे पा
जणस्स ' हे मात तात ! यह निर्ग्रन्थ प्रवचन जिनका संहनन मन्द है-कमजोर है-चित्तमें जिनको एकाग्रता नहीं है, और इसी से जो कायर पुरुषों की तरह हाथ पर हाथ धरे बैठे रहते हैं तथा जिसका चित्त भौतिक पदार्थों में भी रातदिन फँसा रहता है-उनके सेवनमेंही जो रात - दिन एक करके आनन्दोल्लासमग्न बने रहते हैं. अपने परलोकको सुधारने का ध्यान जिनके चितमें कभी आता नहीं है, ऐसे पुरुषों को ही दुरनुचर हैं. तथा जो मूर्खजन हैं - हेय और उपादेयका विवेक जिनके चितमें नही है ऐसे प्राकृतजनके द्वारा भी यह निर्ग्रन्थ-प्रवचन आरा धित करनेमें अशक्य है. किन्तु 'धीरस्स निच्छियस्स ववसियस्स नो स्व एत्थ किंचि विदुक्करं करणयाए' जो साहसवाले हैं, मुझे यह
,
अम्मताओ निगगंथे पावयणे कीवाणं कायराणं, कापुरिसाणं, इहलोगपडिबद्धाणं पर लोगपर मुंहाणं, विसयतिसियाणं दुरणुचरे पागयजणस्स " हे भारत त ! આ નિગ્રંથ પ્રવચન મન્ત્ર સંહનનવાળા–કમજોર પુરુષાને માટે, જેના ચિત્તમાં એકાગ્રતા નથી એવી વ્યક્તિએને માટે, કાયર પુરુષાની જેમ આરામથી ઘરમાં બેસી રહેનાર વ્યક્તિઓને માટે, વિષયેાના સેવનમાં રાતદિન મગ્ન રહેનાર માણસાને માટે, તથા પરલેાકને સુધારવાને વિચાર જેના હૃદયમાં કદી પણ આવતા નથી-આ લેાકના સુખને જ જે વિચાર કરે છે એવા લેાકેાને માટે દુષ્કર છે. જે લેકે મૂખ છે-અજ્ઞાન છે, હેય અને ઉપાદેયને વિવેક જેના ચિત્તમાં રહેલા નથી એવા પ્રાકૃતજના દ્વારા આ નિગ્ર થ પ્રવચનનું આરાધન કરવાનું કાર્ય અશકય છે. પરન્તુ " धीरस्स निच्छियस्स ववसियास नो खलु एत्थ किंचि वि दुक्करकरणयाए " ? सो साहसिक छे,
"भारे
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૮
