________________
भगवतीसूत्रे
मारा अनुरकुमारत्ताए उपवज्जति, नो असयं असुरकुमारा असुरकुमारत्ताए उवव. ज्जंति ' शुभानां कर्मणामुदयेन, शुभनां कर्मणां विपाकेन यथावद्ध रसानुभूत्या शुभानां कर्मणां फलविषाकेन रसप्रकर्षावस्थया स्वयमेव असुरकुमारा असुरकुरतया उपपद्यन्ते, नो अस्वयम् असुरकुमारा असुरकुमारतया उपश्यन्ते इति । तदुपसंहरनाह-' से तेणढे जाब उपवज्जति ' तत् तेनार्थेन यावत् स्वयमेव असुरकु रारा असुरकुमारतया उपपद्यन्ते, नो अस्वयम्, उपपद्यन्ते ! एवं जाव थणियकुमारा' एवं पूर्वोक्तरीत्यैव यावत् नागकुमादि स्तनितकुमारपर्यन्ताः स्वयमेव तत्तद्रूपतया उपपद्यन्ते, नो अस्वयम् उपपद्यन्ते । गाङ्गेयः पृच्छति-'संयं भंते। पुढविक्काइया० पुच्छा ? ' हे भदन्त ! स्वयमेव किं पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकतया उपपद्यन्ते ? किंवा अस्वयमे पृथिवी कायिकाः पृधिधीकागिकतया उपपद्यन्ते ? रसकी अनुभूतिसे एवं शुभ कर्मों के फलविपाकसे-रसकी प्रकर्षाव स्थासे असुरकुमार स्वयं असुरकुमार रूपसे उत्पन्न होते हैं, अस्वयं असुरकुमार रूपसे वे उत्पन्न नहीं होते हैं। ' से तेणटेणं जोव उववज्जति ' इस कारण हे गांगेय ! मैंने ऐसा कहा है कि यावत्-स्वयंही असुरकुमार असुरकुमार रूपसे उत्पन्न होते हैं। अस्वयं वे असुरकुमार रूपसे उत्पन्न नहीं होते हैं " एवं जाव थपियकुमारा' इसी तरहसे नागकुमारादि स्तनितकुमारान्त तक सब भवनवासी देव उस रूपसे वे ईश्वरकी प्रेरणादिरूप कारणसे उत्पन्न नहीं होते हैं।
अब गांगेय प्रभुसे ऐसा पूछते हैं-'सयं भंते ! पुढविकाइया पुच्छा' हे भदन्त ! पृथिवीकायिक एकेन्द्रिय जीव पृथिवीकायिक रूपसे स्वयं તિથી અને શુભ કર્મોના ફળ વિપાકથી–રસની પ્રકિર્ણાવસ્થાથી અસુરકુમાર સ્વયં અસુરકુમાર રૂપે ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, ઈશ્વર આદિ કોઈની ઈચ્છાથી તેઓ असुरभा२३३ ५-1 यता नथी. “से तेणटूठेण जाव उववज्जति" है ગાંગેય! તે કારણે મેં એવું કહ્યું છે કે અસુરકુમારો સ્વયં અસુરકુમાર રૂપે उत्पन्न थाय छ, ती त्या स्वयंपन्न थता नथी. “ एवं जाव थणि यकुमारा" मे प्रमाणे नाममाथी सन स्तमितभार ५यन्तना । ५५५ સ્વયં તે તે રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે-ઈવરની પ્રેરણા આદિ રૂપ કારણે તેઓ તે તે રૂપે ઉત્પન્ન થતા નથી.
गांगेय मारने प्रश्न-“ सय भते ! पुढविक्काइया पुच्छा" है ભદન્ત ! પૃથ્વીકાયિક છે પૃથ્વીકાયિક રૂપે શું ઉત્પન્ન થાય છે કે અસ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે ?
श्रीभगवती. सूत्र: ८