________________
भगवती सूत्रे
टीका - इतः पूर्वे प्रवेशनकमुक्तम्, तत्पुनरुत्पादोद्वर्तनारूपमिति नैरयिकादीनां जीवानामुत्पादमुवर्तनां च सान्तर निरन्तरतया प्ररूपयितुमाह-' संतरंभंते ' इत्यादि । संतरं भंते! नेरइया उववज्जंति, निरंतरं नेरइया उववज्जंति ? ' गाङ्गेयः पृच्छति - हे भदन्त । किं सान्तरं नैरयिका उपपद्यन्ते ? किंवा निरन्तरंनैरयिका उपपद्यन्ते - उत्पद्यन्ते एवम् 'संतरं असुरकुमारा उववज्जंति, निरंतरं असुरकुमारा उववज्जेति जाव संतरं वैमाणिया उववज्जंति, निरंतरं वेमाणिया उववज्जंति' नैरयिक उत्पादादि सान्तरनिरन्तरवक्तव्यता -
३१६
'संतरं भंते! नेरइया उबवज्जंति' इत्यादि ।
टीकार्थ - - इसके पहिले प्रवेशनक कहा गया है, यह प्रवेशनक उत्पाद एवं उद्वर्तनारूप होता है अतः इस सूत्र द्वारा सूत्रकार नैरयिक आदि जीवों का उत्पात और उद्वर्तना सान्तर भी होती है और निरन्तर भी होती है इस बातकी प्ररूपणा कर रहे हैं - इसमें गांगेयने प्रभुसे ऐसा पूछा है-' संतरं भते ! नेरहया उववज्जंति, निरंतरं नेरहया उववज्जंति' हे भदन्त ! नैरयिकों की जो उत्पत्ति होती है वह सीन्तर- व्यवधान सहित होती है या निरन्तर लगातार होती है इसी तरह से 'संतरं असुरकुमारा उववज्जंति, निरंतरं असुरकुमारा उववज्जंति, जाव संतरं बेमाणिया उववज्जंति, निरन्तरं वैमाणिया उबवज्जंति' असुरकुमार क्या सान्तर उत्पन्न होते हैं या निरन्तर उत्पन्न होते रहते हैं ? ઔરયિક ઉત્પાદાદિ સાન્તર નિરન્તર વક્તવ્યતા—
" संतरं भंते ! नेरइया उजवज्जति " त्याहि
આ
टीअर्थ - —આ પહેલાં પ્રવેશનકનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યુ છે પ્રવેશનક ઉત્પાદ અને ઉદ્ભના ( નિષ્ક્રમણુ) રૂપ હાય છે. તેથી સૂત્રકાર આ સૂત્રદ્વારા નારક વગેરે જીવાના ઉત્પાદ અને ઉદ્વૈતના સાન્તર પણ હૈય છે અને નિર'તર પણ હાય છે. એ વાતની પ્રરૂપણા કરે છે
આ વિષયને અનુલક્ષીને ગાંગેય અણુગાર મહાવીર પ્રભુને એવા પ્રશ્ન पूछे छे " संतर भंजे ! नेरइया उबवज्जंति, निरन्तर नेरइया अवज्जेति ?” હે ભદન્ત! નારકેટની જે ઉત્પત્તિ થાય છે તે સીન્તર (યધાન સહિત– मांतरा सहित ) थाय छे, हे निरंतर (लगातार) थाय छे ?
४ प्रभाो " संतर असुरकुमारा उत्रवज्जंति, निरंतर असुरकुमारा उवज्र्ज्जति, जाव संतर वेमाणिया उववज्जंति, निरंतर वैमाणिया उववज्जंति " અસુરકુમારે! શું સાન્તર ઉત્પન્ન થાય છે કે નિરન્તર ઉત્પન્ન થાય
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૮
