________________
२५४
भगवतीस्त्रे ____टीका-अथ रत्नप्रभादि नैरयिकप्रवेशनकस्याल्पबहुत्वादिकं प्ररूपयितुमाह --' एयस्स णं भंते ! इत्यादि । 'एयस्स णं भंते ! रयणप्पभा पुढविनेरइयपवेसणगस्त, सक्करप्पभा पुढविनेरझ्यप्पवेसणगस्स' जाव अहेसत्तमा पुढविनेरइयपवेसणगस्स य कयरे कयरेहितो जाव विसेसाहिया वा ? ' हे भदन्त ! एतस्य खलु रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिकप्रवेशनकस्य, शर्क राप्रभा पृथिवी नैरयिक प्रवेशनकस्य यावत् वालुकाप्रभा पृथिवी नैरयिकप्रवेशनकस्य पङ्कप्रभा पृथिवी नैरयिकप्रवेशनकस्य, धूमप्रभापृथिवीनैरयिकप्रवेशनकस्य, तमःप्रभापृथिवी नैरयिकमवेशनकस्य, अधःसप्तमी पृथिवी नैरयिकप्रवेशनकस्य च मध्ये कतराणिकतरेभ्यो यावत् स्तोकानि वा बहुकानि वा तुल्यानि वा भवन्ति ? इति गाङ्गे.
टीकार्थ-इस सूत्रद्वारा सूत्रकारने रत्नप्रभा आदिकों में नैरयिक प्रवेशनक का अल्प बहुत्व प्ररूपित किया है, इसमें गांगेयने प्रभुसे ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! ये जो ' एयस्स णं भंते ! रयणप्पभा पुढविनेरइयपवेसणगस्स य कयरेकयरेहितोजाव विसेसाहिया वा' रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिक प्रवेशनक, शर्कराप्रभा पृथिवी नरयिक प्रवेशनक, यावत्-वालुकाप्रभा पृथिवी नैरयिकमवेशनक, पंकप्रभा पृथिवीनैरयिकपवेशनक, धूमप्रभा पृथिवी नैरयिकप्रवेशनक, तमःप्रभा पृथिवी नैरयिकप्रवेशनक
और अधःसप्तमी पृथिवी नैरयिकप्रवेशनक कहे गये हैं सो इनके बीच में कौन प्रवेशनक किन प्रवेशनकों से यावत्-स्तोक हैं ? कौन प्रवेशनक किन प्रवेशनकोंसे बहुत हैं कौन प्रवेशनक किन प्रवेशनकों के बराबरहै ? और कौन प्रवेशन किन प्रवेशनकोंसे विशेषाधिक हैं ? इस गांगेय के प्रश्नके
ટીકાર્ય–આ સૂત્ર દ્વારા સૂત્રકારે રત્નપ્રભા આદિ પૃથ્વીઓમાં નરયિક પ્રવેશનકની અલપ બહુતા પ્રકટ કરી છે–ગાંગેય અણગાર આ વિષયને અનુसमान महावीर प्रभुने मेवे। प्रश्न ४२ है-" एयरस णं भंते ! " Uत्या.
હે ભદન્ત ! રત્નપ્રભાપૃથ્વી નરયિક પ્રવેશનક, શકરા પ્રભાપૃથ્વી નૈરયિકા પ્રવેશનક, વાલુકાપ્રભાપૃથ્વી નરયિક પ્રવેશનક, પંકપ્રભાપૃથ્વી નૈવિક પ્રવેશનક, ધૂમપ્રભાપૃથ્વી નૈરયિક પ્રવેશનક, તમઃ પ્રભા પૃથ્વી નૈરયિક પ્રવેશનક અને અધઃસપ્તમી પૃથ્વી નરયિક પ્રવેશનક, આ જે સાત નૈરવિક પ્રવેશનક કહ્યા છે તેમાંથી કયા કયા પ્રવેશનક કયા કયા પ્રવેશનકે કરતાં અ૫ છે? કયા કયા પ્રવેશનક
ક્યા ક્યા પ્રવેશનક કરતાં અધિક છે? કયા કયા પ્રવેશનક ક્યા કયા પ્રવેશનકોની બરાબર છે? અને કયા કયા પ્રવેશનક ક્યા ક્યા પ્રવેશનક કરતાં વિશેષાધિક છે?
श्री. भगवती सूत्र : ८
