________________
१४८
भगवतीसूत्रे भवन्ति? इति पृच्छा। भगवानाह-गंगेया! रयणप्पभाए वा, होज्जा जाव अहेसत्तमाए वा होज्जा ७' हे गाङ्गेय ! षड़ नैरयिकाः नैरयिकपवेशनं कुर्वन्तो रत्नप्रभायां वा भवन्ति यावत् शर्करामभायां वा, वालुकाप्रभायां वा, पङ्कप्रभायां वा, धूमप्रभायां वा, तमःप्रभायां वा, अधःसप्तम्यां वा सप्त ७, इत्येकसंयोगि भङ्गा भवन्ति । ___अथ षण्णां द्विकसंयोगे पञ्चाधिकशतभङ्गानाह-अत्र पञ्चविकल्पा भवन्ति, तथाहि-एकःपञ्च १, द्वौ चत्वारः २, त्रयस्त्रयः ३, चत्वारो द्वौ ४, पञ्च एकः ५, इति । तदेव दर्शयति- अहवा एगे रयणप्पभाए पंच सकरप्पभाए वा होज्जा' अथवा एको रत्नप्रभायां भवति, पञ्च शर्करामभायां वा भवन्ति १, 'अहवा एगे होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गंगेया) हे गांगेय ! (रयण. प्पभाए वा होजा, जाव अहे सत्तमाए वा होजा) छह नैरयिक नैरयिक प्रवेशन करते हुए रत्नप्रभा में भी होते हैं, यावत् पदलभ्य शर्कराप्रभा में भी होते हैं, वालुकाप्रभा में भी होते हैं, पंकप्रभा में भी होते हैं, धूमप्रभा में भी होते हैं, तमःप्रभा में भी होते हैं, और अधः सप्तमी पृथिवी में भी होते हैं इस प्रकार से ये सात भङ्ग छह नारकों के एक संयोगी हैं। द्विक संयोगी भंग ६ नारकों के १०५ होते हैं-जो इस प्रकार हैं-यहां १-५, २-४, ३-३, ४-२, और ५-१ ये पांच विकल्प होते हैं सो इन पांच विकल्पों से सात नरक के द्विक संयोगी २१ भंगों के साथ गुणा करने पर १०५ भंग आ जाते हैं यही बात सूत्रकार दिखलाते हैं-( अहवा एगे रयणप्पभाए पंच सकरप्पभाए वा होज्जा)
भडावीर प्रभुनी उत्तर-" गंगेया ?" 3 गांगेय ! " रयणप्पभाए वा होज्जा, जाव अहे सत्तमाए वा होज्जा" ना२४४१ ७५ ४२ता ६ नार। રત્નપ્રભામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, શર્કરામભામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, વાલકાપ્રભામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, પંકપ્રભામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, ધૂમપ્રમામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, તમ પ્રભામાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે અને નીચે સાતમી નરકમાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે છ નારકના એકસંગી સાત ભંગ થાય છે. છ નારકેના દ્વિસંગી ભંગ ૧૦૫ થાય છે. તેમનો હિસાબ આ प्रभा समाव-मडी १-५, २-४, 3-3, ४-२ भने ५-१, मा प्रमाणे પાંચ વિકલ્પ થાય છે. સાત નરકની અપેક્ષાએ દરેક વિકલ્પના તેમના ૨૧ ભંગ થાય છે. તેથી પાંચ વિકલ્પના ૨૧૮૫=૧૦૫ બ્રિકસંગી ભંગ થાય છે એજ વાત સૂત્રકાર નીચેના સૂત્ર દ્વારા વ્યક્ત કરે છે –
" अहवा एगे रयणप्पभाए, पंच सक्करप्पभाए होज्जा" अथवा તારક રત્નપ્રભામાં ઉત્પન્ન થાય છે અને બાકીના પાંચ નારક શર્કરા પ્રભામાં
श्रीभगवती. सूत्र: ८