________________
प्रमेrsन्द्रिका टीका २०९ ३०२ सू०२ जम्बूद्वीपसूर्य चन्द्रादिवक्तव्यता
कालोदहिंमि एए, चरंति संबद्धले सागा ॥ १ ॥ नक्खत्त सहस्स एगं, एगं छावत्तरं च सयमन्नं । छच्च सय छन्नउया, महागहा तिनि य सहस्सा ॥ २ ॥ अट्ठावीस कालोदहिंमि बारस य तह सहस्साइं ।
99
णव य सया पन्नासा, तारागणकीडिकोडीणं ॥ ३ || सोहं सोहिंसु वा ३ छाया - कालोदे खलु भदन्त ! समुद्रे कियन्तश्चन्द्राः प्राभाषित वा १ इत्यादि प्रश्नः पूर्ववदेव स्वयमूहनीयः, उत्तरं तु हे गौतम! - द्वाचत्वारिंशत् च दिनकरा दीप्ताः ।
५९५
कालोदधौ एते चरन्ति सम्बद्धले श्याकाः ॥ १ ॥ नक्षत्रसहस्रमेकम् एकं पट्सप्ततिश्च शतमन्यत् ।
षट् च शतानि षण्णवतिः महाग्रहाः त्रीणि च सहस्राणि ॥ २ ॥ अष्टाविंशतिः कालोदधौ द्वादश च तथा सहस्राणि । नव च शतानि पञ्चाशत् तारागण कोटिकीटीनाम् ॥ ३ ॥ शोभामशोभयन् वा शोभयन्ति वा, शोभयिष्यन्ति वा । तथा ' पुक्रवरदीवे णं भंते ! दीवे केवइया चंदा पभासिसु वा ' इत्यादि प्रश्नः, उत्तरं तु -
( सोहं सोहिंसु वा ३ ) हे गौतम! कालोद समुद्र में ४२ चन्द्रमाओं ने और ४२ सूर्यों ने त्रिकाल संबंधी अपना २ प्रकाशन आदिरूप कार्य किया है। यहां ग्रहों की संख्या तीनहजार छसौ छियानवे ३६९६ हैं । नक्षत्रों की संख्या ग्यारह सो छिहोत्तर १९७६ हैं तारागणों की अड्डाईस लाख बारह हजार नौ सौ पचास २८१२९५० कोटाकोटी की हैं । (पुत्रखरवरदीवे णं भंते! दीवे केवइ० ) पुष्करवरद्वीप में भी कितने चंद्र सूर्यादिकोंने त्रिकालवर्ती प्रकाशन आदि का कार्य किया है ॥ १-३ ॥ इस विषय में गौतम ने पूर्वोक्तरूप से जब प्रभु से प्रश्न किया तो इसके
भडावीर अलुना उत्तर- ( गोयमा ! बायालीसं चंदा ) धत्याहि " सोहं सोहिं सुवा ३ ” ઇત્યાદ્રિ—હે ગૌતમ ! કાલેાદ સમુદ્રમાં ૪૨ ચંદ્રમા અને ૪ર સૂર્ય ભૂતકાળમાં પ્રકાશતા હતા, વર્તમાનમાં પ્રકાશે છે અને ભવિષ્યમાં પણ પ્રકાશતા હશે. ત્યાં ત્રણ હજાર છસેા છન્તુ (૩૬૯૬) ગ્રહે છે. ૧૧૭૬ નક્ષત્ર છે. અને અઠ્ઠાવીસ લાખ માર હજાર નવસે પચાસ કટાકેટ તારાગણુ છે. गौतम स्वाभीना प्रश्न - ( पुत्रखरवरदीवेणं भंते ! दीवे केवइया ) त्याहि ૩ ભદન્ત ! પુષ્કરવર દ્વીપમાં કેટલા ચંદ્રમા અને સૂર્યાદિ ભૂતકાળમાં પ્રા શતા હતા, વર્તમાનમાં પ્રકાશે છે અને ભવિષ્યમાં પ્રકાશશે
श्री भगवती सूत्र : ৩
