________________
५२४
भगवती सूत्रे
निरंशा अंशाः प्रज्ञप्ताः, ते चोक्तस्वरूपा बोध्याः । गौतमः पृच्छति' नेरइयाणं भंते ! णाणावरणिज्जस्स केवइया अविभागपलिच्छेपा पण्णत्ता ? ' हे भदन्त ! नैरfयकाणां ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः कियन्तः अविभागपरिच्छेदाः मज्ञाता ? भगवानाह - ' गोयमा ! अनंता अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता ' हे गौतम ! नैरयिकाणां ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः अनन्ता अविभागपरिच्छेशः प्रज्ञप्ताः । ' एवं सत्र
गये हैं । अतः यहां जो ज्ञानावरणीय कर्म के अनन्त अविभागपरिच्छेद कहे गये हैं - वे कर्मपरमाणुओं की अपेक्षा से, अथवा ज्ञान के जितने अविभाग अंशों को उन कर्मपरमाणुओं ने आच्छादित - आवृत कर रखा है, उस अपेक्षा से कहे गये हैं। क्यों कि ज्ञान के अविभागपरिच्छेद अनन्त हैं और इन अनन्त अविभागपरिच्छेदों को ज्ञानावरणीय कर्म के अविभाग परिच्छेद दलिकों की अपेक्षा से तत्परमाणुरूपा निरंश अंश आवृत किये हुए हैं-अतः ये भी अनन्त ही हैं। इसी अपेक्षा से यहाँ ज्ञानावरणीय कर्म के अविभागपरिच्छेद अनन्त कहे गये हैं ।
अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( नेरइयाणं भंते! णाणावरणिजस्स केवइया अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता) हे भदन्त ! नारक जीवों के ज्ञानावरणीय कर्म के कितने अविभागपरिच्छेद कहे गये हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- (गोयमा ! अनंता अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता) हे गौतम! नैरयिक जीवों के ज्ञानावरणीय कर्म के अविभागपरिच्छेद
પ્રદેશાવાળા પણ હાય છે, કારણ કે પુદ્ગલના સંખ્યાત, અસખ્યાત, અને અનંત પ્રદેશ સિદ્ધાન્તમાં કહ્યા છે. તેથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મીના જે અનત અવિભાગી પરિચ્છેદ અહીં કહેવામાં આવ્યા છે, તે કમપરમાણુઓની અપે ક્ષાએ, અથવા જ્ઞાનનાં જેટલાં વિભાગી અશેને તે ક પરમાણુએએ
माछा हित-भावृत-री राजेसां छे, मे अपेक्षाओ अडेवामां आवे छे. કારણ કે જ્ઞાનના અવિભાગી પિરચ્છેદ અનત છે, અને તે અનંત અવિભાગી પરિચ્છેદોને જ્ઞાનાવરણીય કમના અવિભાગ-પરિચ્છેદ ક્રેલિકની અપેક્ષાએ તે પરમાણુરૂપા નિરશ અંશ આવૃત્ત કરેલ હાય છે તેથી તેએ પણ અનંત જ છે. આ દૃષ્ટિએ વિચાર કરીને જ્ઞાનાવરણીય કર્મીના અવિભાગ પરિચ્છેદ અનત કહેવામાં આવ્યાં છે.
गौतम स्वाभीनो प्रश्न - ( नेरइयाण' भते ! णाणावर णिज्जस्स केवइया अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता ? ) हे अहन्त ! નારક જીવેાના જ્ઞાનાવરણીય કર્માંના કેટલા અવિભાગી પરિચ્છેદ કહ્યા છે ?
श्री भगवती सूत्र : ৩
