________________
२४२
भगवतीसूत्रे उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः, क्षेत्रतः असंख्याता लोकाः, एवं देशबन्धान्तरमपि उत्कृष्टेन पृथिवीकालः । एतेषां खलु भदन्त ! जीवानाम् औदारिकशरीरस्य देशबन्धकानां सर्वबन्धकानाम् अबन्धकानां च कतरे कतरेभ्यो यावत् विशेषाधिका वा ? क्काइयाणं एवं वणस्सइ काइयवज्जाणं जाव मणुस्साण, वणस्सइकाइयाणं दोनि खुडाइं-एवं चेव उक्कोसेणं असंखेज्ज कालं, असंखेज्जाओ उस्सप्पिणीओ सप्पिणीओकालओ खेत्तओ असंखेज्जा लोगा एवं देसबंधंतरंपि उक्कोसेणं पुढविकालओ) जैसा पृथिवीकायिकों के संबंध में कहा गया है उसी तरह से वनस्पतिकायिक जीवों के सिवाय वाकी के यावत् मनुष्यतक के जीवों के विषय में भी जानना चाहिये। वनस्पतिकायिकों के सर्वबंध का अन्तर जघन्य से काल की अपेक्षा तीन समय कम दो क्षुल्लकभवप्रमाण और उत्कृष्ट से असंख्यातकालअसंख्यात उत्सर्पिणी अवसर्पिणी प्रमाण है । तथा क्षेत्र की अपेक्षा असंख्यात लोक प्रमाण है। इसी तरह से देशबंध का भी अन्तर जघन्य से समयाधिक क्षुल्लकभवग्रहणप्रमाण और उत्कृष्ट से पृथिवीकायिक का स्थितिकाल (असंख्य उत्सर्पिणो अवसर्पिणी) तक जानना चाहिये (एएसिं णं भंते ! जीवाणं ओरालिय सरीरस्स देसबंधगाणं सबबंध. गाणं अबंधगाण य कयरे कयरेहितो जाव विसेसाहिया वा) हे भदन्त ! इन औदारिक शरीर के देशबन्धकों में, सर्वबंधकों एवं अबंधकों में कौन स्साण, वणस्सइकाइयाण दोन्नी खुड्डाई-एवं चेव उक्कोसेण' असंखिज्ज कालं असंखिज्जाओ उसप्पिणीओसप्पिणीओ कालओ खेत्तओ असंखेज्जा लोगा-एवं देसबधतरपि उक्कोसेण पुढविकालओ) २९ पृथ्वीयाना विषयमा वामा આવ્યું છે, એવું જ વનસ્પતિકાયિક સિવાયના બાકીના મનુષ્ય પર્યાના જીના વિષયમાં પણ સમજવું. વનસ્પતિકાયિકોના સર્વબંધનું અંતર કાળની અપેક્ષાએ ઓછામાં ઓછું બે ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણુ પ્રમાણ કરતાં ત્રણ ન્યૂન સમયનું અને વધારેમાં વધારે અસંખ્યાત કાળ–અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણું અવસર્પિણ પ્રમાણ છે. તથા ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત લેકપ્રમાણ છે. એ જ પ્રમાણે દેશબંધનું અંતર પણ ઓછામાં ઓછું ભુલક ભવગ્રડણ કરતાં એક અધિક સમય પ્રમાણ અને વધારેમાં વધારે પૃથ્વીકાયિકના સ્થિતિકાળ પ્રમાણુ (અસં. ज्यात स!ि अक्सपि प्रभा) छ, सम सभ से. ( एएसि ण भंते ! जीवाण ओरालियसरीरस्स देसबंधगाणं सव्वबंधगाण अबधगाण य कयरे कयरे हिं तो जाव विसेसाहिया वा ? ) मन्त ! २५ मोहा२ि४ शरीરના દેશબંધ, સર્વબંધક અને અબંધમાં કોણ કોના કરતાં વધારે છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭
