________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ८ उ० ८ सू० ६ सूर्यनिरूपणम्
१२९ उच्चत्वेन । तत् केन पुनरर्थेन भदन्त ! एवमुच्यते-जम्बूद्वोपे खलु द्वीपे सूयौं उद्मनमुहूर्त दूरे च मूले च दृश्यते यावत् अस्तानमुहूर्ते दूरे च, गूले च दृश्येते ? गौतम ! लेश्यामतिघातेन उद्गमनमुहूर्ते दुरे च, मूले च दृश्येते, लेश्याभितापेन मध्यान्तिकमुहूर्ते मूले च दूरे च दृश्येते, लेश्यामतिघातेन अरतमनमुहूर्ते दूरे च, मूले च दृश्येते, तत् तेनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते-जम्बूद्वीपे खलु द्वीपे सूयौं होने के समय में यावत् ऊंचाई की अपेक्षा समान दिखते हैं तो हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि जंबूद्वीप नामके द्वीप में दो सूर्य उदय होने के समय दूर होने पर भी पास में दिखते हैं, यावत् अस्त होने के समय दूर होने पर भी पास में दिखते हैं ? (गोयमा! लेस्सापडिघाएणं उग्गमणमुहुत्तसि दूरे य,मूले य दीसंति,लेस्साभि तावेणं मज्झतियमुहुत्तसि मूले य रे य दीसंति लेस्सापडिघाएणं अत्य मणमुहुत्तंसि दूरे य, मूले य दीसंति, से तेणटेणं गोयमा ! एवं बुच्चइजंबुद्दीवे णं दीवे सूरिया उग्गमणमुत्तसि दूरे य मूले य दीसंति जाव अस्थमण जाव दीसंति) हे गौतम! लेश्या-तेज के प्रतिघात से उदय के समय दो सूर्य दूर होने पर भी पास दिखते हैं, तथा लेश्या के अभिताप से मध्याह्नकाल में पास होने पर भी दूर दिखते हैं, और लेश्या के प्रतिघात से, अस्त होने के समय दूर होने पर भी पास दिखते हैं। इस लिये हे गौतम ! मैंने ऐसा कहा है कि जंबूद्वीप नाम के द्वीप में दो सूर्य વખતે મધ્યાહ્નકાળે. અને અસ્ત પામતી વખતે (યાવત્ ) ઊંચાઈની અપેક્ષાએ સમાન હોય છે, તે હે ભદન્ત ! એવું આપ શા કારણે કહો છે કે જે બૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં બે સૂર્ય ઉદય થતી વખતે દૂર હોવા છતાં પણ પાસે દેખાય છે, મધ્યાહ્નકાળે પાસે હોવા છતાં દર દેખાય છે અને અસ્તકાળે દૂર હોવા છતાં પાસે દેખાય છે?
(गोयमा ! लेसापडिघाएणं उग्गमणमुहुत्तंसि दुरे य, मूले य दीसंति, लेस्सा. भितावेणं मज्ज्ञतिय मुहुत्तंसि मूले य दूरे य दीसंति, लेस्सापडिधारणं अत्थ मणमुहुतसि दूरे य, मूले य दीसति, से तेणटेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ-जंबुद्दीचेणं दीवे सूरिया उगामण मुहुत्तंसि दूरे य, मूळे य, दीसांत जाव अत्थमण जाव दीमति ) હે ગૌતમ! લેશ્યા (તેજ ) ના પ્રતિઘાતથી ઉદયકાળે બે સૂર્ય દૂર હોવા છતાં પાસે દેખાય છે, તથા લેગ (તેજ) ના અભિતાપથી મધ્યાહ્નકાળે તેઓ પાસે હોવા છતાં દર દેખાય છે અને લેસ્થાના પ્રતિઘાતથી અસ્તિકાળે તેઓ દ્વર હોવા છતાં પણ પાસે દેખાય છે હે ગૌતમ! તે કારણે મેં એવું કહ્યું છે કે
भ १७
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૭
