________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ.१ सू.३ सूक्ष्मपृथ्वीकायस्वरूपनिरूपणम् ७१ 'एवं जहा जलयरेसु चत्तारि आलावगा भणिया, एवं चउप्पयउरपरिसप्पभुयपरिसप्पखहयरेमु वि चत्तारि आलावगा भाणियव्वा' एवं चतुष्पदोरः परिसर्प-भुजपरिसर्प-खेचरेषु अपि चत्वार आलापकाः भणितव्याः, तथा चअपर्याप्तकाः १, पर्याप्तकाश्च २, संमूच्छिमाः ३, गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च ४, चतुष्पदस्थलचरतियग्योनिकपश्चेन्द्रियमयोगपरिणताः पुद्गलाः यथायोग्यम् औदारिकतैजसकार्मणशरीरप्रयोगपरिणताः, औदारिकवैक्रियतैजसका मणशरीरप्रयोगपरिणताश्चेत्यर्थः, तथा उरःपरिसः भुज परिसाश्च स्थलचरतिर्यग्योनिकपश्चेन्द्रियप्रयोगपरिणताः संमूच्छिमाः गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च पुद्गलाः यथा संभवम् औदारिक-तैजस-कार्मणशरीरपयोगपरिणताः औदारिक क्रिय-तैजसतरहसे इनके भी ये चार होते हैं । 'एवं जहा जलयरेसु चत्तारि आलावगा भणिया, एवं चउप्पयउरपरिसप्पभुयपरिसप्पखहयरेसु चत्तारि आलावगा भाणियव्वा' जिस प्रकार पंचेन्द्रिय जलचर जीवोंके विषयमें चार आलापक कहे गये हैं। इसी तरहसे चतुष्पद, उरःपरिसर्प, भुजपरिसर्प एव खेचरोंमें भी चार आलापक कह देना चाहिये। तथाच अपर्याप्तक, पर्याप्तक, संमूच्छिम और गर्भव्युत्क्रान्तिक जो चतुष्पद स्थलचर तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणतपुद्गल हैं वे यथायोग्य औदारिक तेजस एवं कार्मण शरीर प्रयोगपरिणत होते हैं तथा औदारिक, वैक्रिय, तैजस और कार्मणशरीरपयोगपरिणत भी होते हैं। तथा जो उरः परिसर्प और भुजपरिसर्प स्थलचर तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणत हैं, तथा समूच्छिम और गर्भव्युत्क्रान्तिक हैं वे यथासंभव औदारिक, तेजस, कार्मणशरीरप्रयोगपरिणत होते हैं और औदारिक, वैक्रिय,
'एच' जहा जलयरेसु चतारि आलावगा भणिया, एव' चउप्पयउरपरिसप्प भुयपरिसप्प खहयरेसु चत्तारि आलावगा भाणियव्या'. रे रीते પંચેન્દ્રિય જલચર જી વિષે ચાર આલાપકે કહ્યા છે, એ જ રીતે ચતુષ્પદ, ઉર પરિસર્ષ, ભુજપરિસર્પ, અને ખેચર વિષે પણ ચાર આલાપકે કહેવા જોઈએ. જેમકે- અપર્યા'તક, પર્યાતષ્ક, સંમૂર્છાિમ અને ગર્ભજ જે ચતુષ્પદ સ્થલચર તિર્યચનિક પંચેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત પુદગલો છે, તેઓ યથાયોગ્ય દારિક, સૌજસ અને કામણ શરીર પ્રયોગપરિણત હેય છે, તથા દારિક, તજસ, વૈક્રિય અને કામણ શરીર પ્રયોગપરિણત પણ હોય છે. જે ઉર:પરિસર્ષ અને ભુજપરિસર્પ સ્થલચર તિર્યચનિક પંચેન્દ્રિય પ્રોગપરિણુત સંમૂર્ણિમ પુદ્ગલ અને ગર્ભજ પુદગલ છે, તેઓ યથાસંભવ ઔદારિક, તજસ અને કાર્માણ શરીર પ્રગપરિણત
श्री. भगवती सूत्र :
