________________
६८
भगवती सूत्रे
6
यात्रन्ति शरीराणि भवन्ति तस्य तात्रन्तः शरीरप्रयोगपरिणता एव पुद्गला भवन्ति इति भाव: । ' एवं पज्जत्तया वि' एवम् अपर्याप्तकरत्नप्रभापृथिवी नैरयिकवदेव पर्याप्तका अपि-पर्याप्तकरत्नप्रभा पृथिवीनै रथिकपञ्चेन्द्रियमयोगपरिणता अपि पुद्गलाः वैक्रिय - तैजस-कार्मणशरीर प्रयोगपरिणता एव भवन्ति नस्वाहारकौदारिकशरीर प्रयोगपरिणता इति भावः, एवं जात्र असत्तमा' एवम् - अपर्याप्तकपर्याप्त रत्नप्रभा पृथिवी नै रयिकपञ्चेन्द्रियप्रयोग परिणतपुद्गलवदेव यावत् - ये अपर्याप्तकपर्याप्त शर्करा प्रभा वालुकाप्रभा-पङ्कप्रभा - धूमप्रभा - तमःप्रभा-तमस्तमःप्रभाख्याधः सप्तम पृथिवी नैरयिकपञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः प्रज्ञप्ताः, ते वैक्रिय - तेजस - कार्मणशरीर प्रयोगपरिणता एव भवन्ति, न तु आहारकौदारिकआहारक शरीर नहीं होता है । औदारिक शरीर मनुष्य और तिर्यचोंको होता है तथा आहारकशरीर छठे गुणस्थानवर्ती किसी खास मुनिराजको होता है । जिस जीवके जितने शरीर होते हैं उसके उतने ही शरीरोंके प्रयोगसे परिणत पुद्गल होते हैं । 'एवं पज्जत्तया वि' अपर्याप्तक रत्नप्रभा पृथिवीके नैरयिकोंकी तरहसे ही पर्याप्तक रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिक पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणतपुद्गल वैक्रिय, तैजस और कार्मण शरीरप्रयोगपरिणत ही होते हैं आहारक और औदारिक शरीरप्रयोगपरिणत नहीं होते हैं। 'एवं जाव अहे सत्तमा अपर्याप्तक एवं पर्याप्त रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिक पञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणत पुगलोंकी तरहसे ही अपर्याप्त पर्याप्त शर्कराप्रभा, वालुकाप्रभा, पङ्कप्रभा, धूमप्रभा, तमः प्रभा और तमस्तमः प्रभा इन छह पृथिवियोंके नैरयिक पंचेन्द्रियप्रयोग परिणत जो पुद्गल कहे गये हैं वे वैक्रिय, આહારક શરીરને સદ્ભાવ હાતા નથી. ઔદારિક શરીર મનુષ્ય અને તિય`ચાને હાય છે તથા આહારક શરીર છઠ્ઠા ગુણુસ્થાનવતી કાઇ ખાસ મુનિરાજને જ હેાય છે. જે જીવને જટલાં શરીર હોય છે, તે જીવને એટલાંજ શરીરના યાગયી પરિણત પુદગલા હાય છે. 'ए' पज्जत्तया वि' अपर्याप्त रत्नभला पृथ्वीना नारडोनी प्रेम पर्याप्त रत्नप्रभा પૃથ્વી નૈરયિક પંચેન્દ્રિય પ્રયાગપરિણત પુદગલ પણ નૈષ્ક્રિય, તેજસ અને કાર્માંણુ શરીર પ્રયાગપદ્યુિત જ હોય છે— આહારક અને ઔદારિક શરીર પ્રયાગપરિણત હાતા નથી.
.
'एवं जाव अहे सत्तमा ' पर्याप्त मने अपर्याप्त रत्नप्रभा पृथ्वीन्नैरषि चयेन्द्रिय પ્રાગપરિત પુદ્દગલાની જેમ જ અપર્યાપ્તક અને પર્યાપ્તક શાપ્રભા, વાલુકાપ્રભા, પકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમઃપ્રલ અને તમતમાપ્રભા આ છ પૃથ્વીના નૈચિક– પંચેન્દ્રિય પ્રપ્રયાગપરિણત જે પુદ્ગલ છે, તે પણ વૈક્રિય, તેજસ અને કાજુ એ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૬
