________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका. श.८ उ.६ सू. ३ निग्नन्थाराधकतानिरूपणम् ६९७
टीका :-निर्ग्रन्थप्रस्तावात् तस्याराधकतां मरूपयितुमाह-'निग्गंथेण य' इत्यादि । 'निग्गंथेण य गाहावइकुल' पिंडवायपडियाए पविट्ठणं अन्नयरे अकिञ्चट्ठाणे पडि सेविए' गौतमः पृच्छनि - निन्थेन श्रमणेन च शब्दस्थ पुनरर्थकतया 'निर्ग्रन्थं कश्चित् पिण्डपातपतिज्ञया गृहपतिकुलं प्रविष्ट पिण्डादिना उपनिमन्त्रयेत्' इति पूर्वोक्तार्थस्य योजना कर्तव्या, तेन च निग्रंन्थेन उपनिमन्त्रितेन गृहपतिकुलं पिण्डपात निमित्तया आहारग्रहणेच्छया पविष्टन अन्यतरद् एकतमम् अकृत्यस्थानम् अकुत्यस्य कर्तुमयोग्यस्थ स्थानम् आश्रयः मूलगुणादि प्रतिसेवा रूपा कार्यस्थानमित्यर्थः प्रतिसेवितम् 'तम्स णं एवं भवइ-इहेव ताव अहं एयस्स ठाणस्स आलोएमि, पडिकमामि, निदामि, गरिहामि, विउहामि,' तस्य ग्वलु गृहपतिकुलं प्रविष्टस्य सजातानुतापस्य निर्ग्रन्थस्य एवं वक्ष्यमाणमकारेण भावना मनसि पवति- इहैव अत्रैव तावत अहम् एतस्य स्थानस्य एतत्स्थानमित्यर्थ आचार्यनिवेदनेन आलोचयामि,
टीकार्य-निर्ग्रन्थ के प्रकरण से यहां पर सूत्रकारने उसकी आराधकता की प्ररूपणा की है-इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है 'निग्गंथेण य गाहावइकुलं पिंडवायपडियाए पवितुणं अनयरे अकिच्चठाणे पडिसेविए' हे भदन्त ! कोई निन्य आहार लेने की भावना से किसी गृहपति के घर पर गया । वहां प्रविष्ट हुए उसके द्वारा किसी एक अकृत्य करने के अयोग्य स्थान का मूल गुणादि प्रति सेवारूप अकार्यस्थान का प्रतिसेवन हो गया, अतः तस्स णं एवं भवइ, इहेव ताव अहं एयरस ठाणस्स आलोएमि, पडिकमामि, निंदामि, गरिहामि, विउटामि' तब उसने ऐसा विचार किया कि मैं पहिले इस अकृत्यस्थान की यहीं पर अरिहन्त सिद्ध साक्षी से 1 ટીકા :- નિગ્રંથને અધિકાર ચાલતો હોવાથી સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં તેની આરાધકતાની પ્રરૂપણ કરી છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને सवा प्रश्न पूछे छे ४-६ निग्गंथेण य गावाहइकुलं पिंडनायपडियाए पवितुणं अनयरे अकिच्चट्टाणे पडिसेविए'मन्त ! 1 मे नि य (श्रम) माहार પ્રાપ્તિની ઇચ્છાથી કોઇ ગૃહસ્થને ઘેર ગયા. ત્યાં ગયેલા તે નિગ્રંથ દ્વારા કોઈ એક અકય સ્થાનનું (ન કરવા યોગ્ય કાર્યનું) – મૂલગુણાદિ પ્રતિસેવારૂપ અકાર્ય સ્થાનનું– प्रतिसेवन थाई गय. 'तस्सणं एवं भवइ, इहेव ताव अहं एयरस ठाणस्स
आलोएमि, पडिकमामि, निदामि, गरिहामि, विउद्यामि' त्यारे तेना मनभा सके। વિચાર આવ્યો કે હું પહેલાં તે આ અકૃત્યસ્થાનની અહીં જ અરિહંત ભગવાનની
श्री. भगवती सूत्र :
