________________
६६०
-
भगवतीसूत्रे कर्तव्या भवेत् ते स्थविराश्वेत् मूकाः स्युः, आलोचना कर्ता निम्रन्थो वा मूकः स्यात्, ततः पश्चात् स्थबिरा वा कालं कुर्युः, निर्ग्रन्यो या काल कुर्यात्, संपाप्तनिग्रंन्यस्य चत्वार आलापकाः, निहारभूमि विहारभूमि वा प्रबनतो निर्ग्रन्थस्य, प्रामानुग्राम विहरतो निर्ग्रन्यस्य वक्तव्यता प्ररूपणम् आराधिका निर्गन्धी, तस्या आराधकत्वकारणप्रदर्शनश्च, ज्वलतो दीपकस्य दीपयष्टयादि समुदायस्य मध्ये किं ज्वळति, ज्यातिज्वलति ज्वलतो गृहस्य तृणकाष्ठादि समुदाय स्य मध्ये किं ज्वलति ? ज्योतिज्वलति, परकीयौदारिकशरीरमाश्रित्य जीवस्य कायव्यापारक्रिया, नैरयिकस्य कायक्रिया, असुरकुमाराणां कायक्रिया, एक करना. यावत् १० पात्रोंको ग्रहण करने निमित्त उपनिमंत्रण करना. ये सब कथन आराधक विराधककी वक्तव्यता विषयक प्रश्न. जिनके पास में आलोचना करनी है वे स्थविर यदि मूक हो जाते हैं अथवा आलोचन कर्ता निर्मथ मूक हो जाता है- और इसके पश्चात् यदि स्थविर कालगत हो जाते हैं, या निग्रंथ कालगत हो जाता है तो उस स्थविरके पास संप्राप्त (पंहुचे हुए) निर्ग्रन्थके चार आलापक होते हैं। निहार भूमि या विहार भूमिको जाते हुए निर्ग्रन्थकी और ग्रामानुग्राम विहरते हुए निर्ग्रन्थकी वक्तव्यताका निरूपण निर्ग्रन्थी में आराधकता का कथन, आराधकता होने में कारणताका प्रदर्शन. जलते हुए दीपकता दीपयष्टि आदि समुदायके बीच में क्या जलता है ? प्रश्न ज्योति जलति है उत्तर । जलते हुए गृहका तृण काष्ट आदि समुदायके बीच में क्या जलता है? प्रश्न ज्योति जलतो है उत्तर । परकीय औदारिक शरीरको आश्रित करके जीवके कायव्यापार क्रिया होती है। नैरयिक जीवके कायक्रिया होती है। असुर कुमारोंके વકતવ્યતા વિષયક પ્રશ્ન– “જેમની પાસે આલોચના કરવાની હોય તે સ્થવિર જે મૂક (મૂગા) થઈ જાય, અથવા આલોચના કરનાર નિગ્રંથ મૂક થઈ જાય, જેની પાસે આલોચના કરવાની હોય તે સ્થવિર કાળધર્મ પામી જાય, અથવા આલેચન કરનાર શ્રમણ કાળધર્મ પામી જાય તો તેને આરાધક ગણાય કે વિરાધક, એવાં ચાર આલાપક નીહારભૂમિ કે વિહારભૂમિ તરફ જતાં નિર્મથી અને ગ્રામાનુગ્રામ વિહરતા નિગ્રંથની વકતવ્યતાનું નિરૂપણ. નિગ્રંથિનીમાં આરાધકતાનું કથન અને તેના કારણનું પ્રદર્શન. બળતા દીપકમાં દીપક, વાટ; તેલ આદિ સમુદાયમાંથી શું બળે છે? ઉત્તર- “ તિ બળે છે” પરકીય ઔદારિક શરીરને આશ્રિત કરીને જીવની કાયવ્યાપાર કિયા થાય છે. નારક જીવમાં કાયકિયા થાય છે. અસુરકુમારામાં કાયશ્ચિમ થાય છે. એક જીવમાં પરકીય ઔદારિક
श्री. भगवती सूत्र :
