________________
८३४
भगवतीसूत्रो
टीका- कालोदायी पृच्छति- 'दो भंते ! पुरिसा सरिसया जाव सरिसभंडमत्तोवगरणा अन्नमन्नेणं सद्धिं अगणिकाय समारंभंति' हे भदन्त ! द्वौ पुरुषौ सदृशौ यावत् सदृशभाण्डामत्रोपकरणौ सदृशं समानमेव भाण्डम्पात्रम्, अमत्रम्-लघुपात्रम्, उपकरणं दण्डादिकम् ययोस्तौ तथाविधौ अन्योन्येन साई परस्परं मिलित्वा युगपदेव अग्निकार्य समारभेते = उपद्रवयतः, 'तत्थ णं एगे पुरिसे अगणिकायं उज्जालेइ' तत्र तयोर्मध्ये खलु एकः पुरुषः अग्निकायम् पुरुष अग्निकाय को वुझाता है वह अल्पकर्मवाला यावत् अल्पवेदनावाला इसलिये प्रकट किया गया है कि वह अल्पतर पृथ्वीकायिक जीवों का समारंभ करता है, अल्पतर अपकायिक जीवों का समारंभ करता है, अल्पतर वायुकायिक जीवों का समारंभ करता है, अल्पतर वनस्पतिकायिक जीवों का समारंभ करता है-और अल्पतरत्रसकायिक जीवों का समारंभ करता है।
टीकार्थ-कालोदायी प्रभु से ऐसा पूछ रहे हैं-'दो भंते ! पुरिसा सरिसया जाव सरिसभंडमत्तोवगरणा अन्नमन्नेणं सद्धिं अगणिकाय समारंभंति' हे भदन्त ! कोई दो पुरुष हों कि जो उमर में समान हों, समान ही उनके भाण्ड-पात्र हों, समान ही अमत्र लघुपात्र हों, और समान ही उनके उपकरण-दण्डादिक हो. ऐसे वे दोनों पुरुष आपस में-एक साथ मिलकर अग्निकाय का समारंभ करें (तत्थणं एगे पुरिसे अगणिकायं उजालेइ) इनमें एक पुरुष अग्निकाय को जलावे એલવે છે, તે અ૫ કર્મવાળે, અલ્પ ક્રિયાવાળ, અલ્પ આસવવાળો અને અલ્પ વેદનાવાળે થશે તેનું કારણ એ છે કે તે અલ્પતર પૃથ્વીકાયિક જીવોને સમારંભ કરે છે, અલપતર અપૂકાયિક જીવન સમારંભ કરે છે, બહુતર અગ્નિકાયિક જીવન સમારંભ કરે છે, અ૯પતર વાયુકાયિક જીવોને સમારંભ કરે છે, અહપતર વનસ્પતિકાયિક જીવોનો સમારંભ કરે છે અને અલપતર ત્રસકાયિક જીવને સમારંભ કરે છે.
साथ-सायी महावीर प्रभुने सेवा प्रश्न पूछे छे - 'दो भंते ! पुरिसा सरिसया जाव सरिसभंडमत्तोवगरणा अन्नमन्नेणं सद्धिं अगणिकाय समारंभंति' હે ભદન્ત! એવાં કેઇ બે પુરુષે છે કે જે સમવયસ્ક છે, જેમનાં ભાંડ (પાત્ર) સરખાં જ છે, જેમનાં અમત્ર-લઘુપાત્રે પણ સરખાં જ છે, અને જેમનાં દંડ આદિ ઉપકરણે પણ એકસરખાં જ છે, એવાં તે બને પુરુષે એકત્ર થઈને ભેગા મળીને) मनियन समान ४२ छ- 'तत्थणं एगे पुरिसे अगणिकायं उज्जालेई'
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
