________________
५२२
भगवतीसूत्रे वेदनां वेदयतीति । गौतम : पृच्छति-'जीवे णं भंते । जे भविए असुरकुमारेसु उववज्जित्तए पुच्छा ? हे भदन्त ! जीवः खलु यो भव्यः असुरकुमारेषु उपपत्तुम्, यो जीवः असुरकुमारतया उत्पत्तुं योग्यः स किम् इहगतः एव महावेदन: ? तत्र उपपद्यमानो वा महावेदनो भवति ? तत्र उत्पन्नो भूत्वा वा महावेदनो भवति इति पृच्छा गौतमस्य प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा ! इहार सिय महावेयणे सिय अप्पवेयणे' हे गौतम ! असुरकुमारयोग्यो जीवः इहगतः स्यात्-कदाचित् महावेदनो भवति, स्यात् कदाचित् अल्पवेदनो भवति, एवम्-'उववज्जमाणे सिय महावेयणे सिय अप्पवेयणे' अमरकुमारेषु उपपद्यपर्यायमें उत्पन्न होजाता है तब वह वहां पर असातावेदनीय कर्मजन्य वेदनाका ही वेदन करता है, इस बीच में उसे एक क्षणभर भी साताका वेदन नहीं होता पर जब तोर्थ करके जन्मादि कल्याणक होते हैं उस समय अन्तमुहूर्त उनके प्रभाव से उसे साता का अनुभव होताहै। अब गौतम प्रभुसे पूछते हैं कि- 'जीवे णं भंते ! जे भविए असुरकुमारेसु उवर्वाजत्तए पुच्छा' हे भदन्त ! जो जीव असुरकुमारोंमें उत्पन्न होने के योग्य होता है- वह क्या इसी भवमें रहा हुआ ही महावेदनावाला बनता है- या वहां उत्पन्न होनेके बाद ही महावेदना का भोक्ता बनता है ? इसके उत्तरमें प्रभु उनसे कहते हैं कि 'इहगए सिय महावेयणे, सिय अप्पवेयणे' हे गौतम! ऐसा जीव जो असुरकुमारों में उत्पन्न होने के योग्य होता है वह यहां रहा हुआ भी महावेदनावाला बन सकता है और अल्पवेदनावाला भी ત્યાર બાદ તે તે ત્યાં અસાતવેદનીય કર્મજન્ય વેદનાનું જ વેદન કરે છે, વચ્ચે એક ક્ષણ પણ સુખરૂપ સાતવેદનાને તે અનુભવ કરતું નથી. પણ તીર્થકરના જન્મદિ માંગલિક પ્રસંગે તેને સુખરૂપ સાતવેદનાને અનુભવ કરવા મળે છે.
गौतम २वाभीमा - 'जीवेणं भंते ! जे भविए अमुरकुमारेसु उवजित्तए पुच्छा महन्त ! रे ७१ असुमारामा 4-1 थवाने योग डाय छ, ते शु આ ભવમાં રહેતો હોય ત્યારે જ મહાદનાવાળા બને છે, કે ત્યાં અસુરકુમારરૂપે ઉત્પન્ન થતાં જ મહાદાવાળા બને છે, કે અસુરકુમારરૂપે ઉત્પન્ન થઈ ગયા પછી મહાદનાવાળો બને છે?
उत्तर - 'इहगए सिय महावयणे, सिय अपवेयणे.' हे गौतम! मेवा છવ અહીં (આ ભવમાં) રહેતાં રહેતાં મહાદનાવાળ પણ બની શકે છે. તથા અપવેદનાવાળો પણ બની શકે છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
