________________
१८८
भगवतीसूत्रे इणटे समढे' २। एवम् तथैव अविशुद्धलेश्यः खलु भदन्त ! देवः असमवहतेन अनुपयुक्तेन आत्मना विशुद्धलेश्यम्-अवधिज्ञानिन देव देवीम्, अन्यतरं वा जानाति पश्यति ? भगवानाह-नायमर्थः समर्थः, इति द्वितीयो विकल्पः२ । अथ तृतीयं विकल्पमाह-'अविमुद्धलेस्से गं भंते ! देवे समोहएणं अप्पाणेणं अविसुद्धलेस्सं देवं देवीम्, अण्णयरं जाणइ. पासइ ? णो इणढे समढे' गौतमः पृच्छति अविशुद्धलेश्यः खलु भदन्त ! देवः समवहतेन उपयोगसहितेन आत्मना अविशुद्धलेश्य देवं देवि अन्यतरं जानाति, पश्यति ? भगवानाह-नायमर्थः समर्थः, अविशुद्धलेश्यावाला ऐसा विभंगज्ञानी मिथ्यादृष्टि देव अनुपयुक्त आत्मा द्वारा विशुद्धलेश्यावाले-- अविधिज्ञानशाली देव को या अवधिज्ञानी शालिनी देवी को या इन दोनों में से अन्य किसीको भी क्या जानता और देखता है ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं कि'णो इणटे समी' हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है। क्यों कि विभाज्ञानी होने के कारण वह उन्हें जानने के सामर्थ्य से रहित होता है। अब गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं कि 'अविसुद्धलेस्से णं भंते ! देवे समोहया समोहएणं अप्पाणेणं अविसुदलेसं देवं देविं अण्णयरं जाणइ पासइ ?' कि हे भदन्त ! ऐसा देव कि जिसकी लेश्या अविशुद्ध है. विभङ्ग ज्ञानी है वह क्या उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा अविशुद्धलेश्यावाले देव को या देवी को या ऐसे ही अन्य किसी को भी जानता और देखता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं कि 'णो इणढे समझे' हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है। अप्पाणेणं विसुद्धलेस्स देवं देवि अण्णयरं जाणइ पासड?' सहन्त! અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળે વિભંગ જ્ઞાની મિથ્યાષ્ટિ દેવ અનુપયુકત ( ઉપયોગ રહિત) આત્મા દ્વારા શું વિશુદ્ધ વેશ્યાવાળા – અવધિજ્ઞાનવાળા દેવને અવધિજ્ઞાનવાળી દેવીને, અથવા તે બન્નેમાંના કોઈ એકને જાણે છે અને દેખે છે ?
तन। उत्तर भापता महावीर प्रभु हे छ- 'णो इणदे समदे गौतम! એ વાત સંભવી શકતી નથી. કારણ કે તે દેવ વિર્ભાગજ્ઞાની (વિપરીત જ્ઞાનવાળા) હોવાને કારણે તેમને જાણવાના સામર્થ્યથી રહિત હોય છે. હવે ગૌતમ સ્વામી ત્રીજો X पूछे छ- 'अविसुद्धलेस्मे णं भंते ! देवे समोहया समोहएण्णं अप्पाणेणं अविसुद्धलेस्सं देवं देवं अण्णयरं जाणइ पास?" MEd! मेव व જેની વેશ્યા અવિરુદ્ધ છે – જે વિર્ભાગજ્ઞાની છે – તે શું ઉપયુકત અનુપયુકત આત્મા દ્વારા અવિશુદ્ધ લેયાવાળા દેવ, દેવીને, અથવા એવાંજ અન્ય કેઈને પણ શું જાણે છે भने हे ? उत्तर- 'जो उण२ समटे गौतम र सवी सतु
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
