________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श० ६ ० ३ सू० ६ वैद कजीवानामह बहुत्वम
९३५
वा ? गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! एतेषां खलु जीवानां स्त्रीवेदकानाम्, पुरुषवेदकानां नपुंसक वेदकानाम्, अवेदकानाम् अनिवृत्तिवादरमुक्ष्म संपरायगुणस्थानवर्त्तिप्रभृतीनां सिद्धानां च मध्ये कतरे जीवाः कतरे जीवेभ्योः अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवानह - 'गोयमा ! asardar utar pradयगा ' गौतम! सर्वस्वोकाः सर्वेभ्यो जीवेभ्योऽल्पाः पुरुषवेदका: ' इत्थवेयगा सखेज्जगुणा ' स्त्रीवेदकाः संख्येयगुणाः भवन्ति, यतो हि देवपुरुषेभ्यो देवस्त्रियः द्वात्रिंशद्गुणाः भवन्ति, मनुष्य पुरुषेभ्यो मनुव्यस्त्रियः सप्तविंशतिगुणाः भवन्ति, तिर्यक्पुरुषेभ्यस्तियस्त्रियः त्रिगुणाः भवन्ति,
हिंसो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा विसेसाहिया घा) हे भदन्त ! इन स्त्रीवेदक, पुरुषवेदक, नपुंसकवेदक और अवेदक - अनिवृत्तिवादर सूक्ष्म सांपराय आदि गुणस्थानवर्ती जीव और सिद्ध इनके बीच में कौन जीव किस जीव से अल्प है ? कौन जीव किस जीव से अधिक है ? कौन जीव किस जीव से बराबर है और कौन जोत्र किस जीव से विशेषाधिक है ? भगवान इस प्रश्न का उत्तर देते हुए गौतम से कहते हैं कि - (गोयमा) हे गौतम! ( सव्वत्थोवा जीवा पुरिसवेगा) पुरुषवेद वाले जो जीव हैं, वे सब जीवों से कम हैं। ( इथिवेयगा संखेज्जगुणा ) स्त्रीवेदक- स्त्री वेदवाले - जीव संख्यातगुणे हैं। क्यों कि देव, पुरुष और तिर्यच रूप पुल्लिंग इन की अपेक्षा क्रमशः इनकी स्त्रियो बत्तीस गुणी, सत्ताईस गुणी, और तिगुनी होती हैं । अर्थात् देवों की अपेक्षा देवियों का प्रमाण बत्तीस गुणा होता है-मनुष्य पुरुषों की अपेक्षा मनुष्याणियों
करेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा विसेसाहिया वा ? ) डेलहन्त ! भा શ્રી વેદક, પુરૂષ વૈદક, નપુસક વેદક, અને અવેઇક-અનિવૃત્તિ બાદર સૂક્ષ્મ સાંપરાય આદિ ગુણસ્થાનવર્તી જીવા અને સિદ્ધ જીવામાંથી કયા કયા જીવા કયા કયા જીવા કરતાં ઓછાં છે ? કયા જીવા કયા જીવા કરતાં અધિક છે ? કયા જીવા કયા જીવેાની ખરાખર છે ? અને કયા જીવા કયા જીવે કરતાં વિશેષાધિક છે ? तेनो भवाम भायता महावीर प्रभु छे ! ( गोयमा ! ) हे गौतम ! ( सव्वस्थोवा जीवा पुरिसवेयगा ) ३ष वेवजा वो सौथी सोछां छे. ( इत्थि - वेगा संखेज्जगुणा ) स्त्री वेवाजा को तेमना ४२तां संख्यातगा छे, કારણ કે દેવ, પુરૂષ, અને તિય ચરૂપ પુલ્રિ`ગ (નરજાતિ) કરતાં તે જાતિની
શ્રી અનુક્રમે ખત્રીસગણી, સત્યાવીશગગ્રી અને ત્રણગણી હૈ:ય છે. એટલે કે દેવા કરતાં દેવીએ ખત્રીસગણી છે, માણસા કરતાં સ્રીએ સત્યાવીશગણી છે,
श्री भगवती सूत्र : ४
