________________
भगवतीसूत्र
-
-
मुगन्धतया, सुरसतया, सुस्पर्शतया, इष्टतया, कान्ततया, पियतया, शुभतया, मनोज्ञतया, मनोऽमतया, ईप्सिततया, भिध्यिततया, उत्कृष्टतया, नो अधमतया, सुखतया, नो दुःखतया, भूयो भूयः परिणमति किमिति । भगवानाइ'हंता, गोयमा ! जाव-परिणमइ' हे गौतम ! हन्त, सत्यम् अल्पकर्मादिमतो जीवस्य सर्वतः कर्मपुद्गलाः यावत्-परिचंसन्ते, तस्य च जीवस्यात्मा यावत् मुखतया नो दुःखतया परिणमति, इति भगवदुत्तरम् । गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति अच्छे रस में, अच्छे स्पर्श में, परिणमता है ? तथा इष्टरूप से, कान्तरूप से, प्रियरूप से, शुभरूप से, मनोमरूप से, ईप्सितरूप से, पुनः प्राप्त करने के लोभरूप से, उत्कृष्टरूप से, अधमरूप से नहींसुखरूप से, दुःखरूप से नहीं-परिणमता है क्या ? तात्पर्य इस प्रश्न का यही है कि जो जीव अल्पकर्मवाला है, अल्पक्रियावाला है, अल्पआस्रववाला है, अल्पवेदनावाला है, उसका शरीर क्या अच्छेरूपादि विशेषणों वाला होता हैक्या ? तथा वह इच्छा आदि का विषयभूत बनता है क्या ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं कि-(हंता गोयमा ! जाव परिणमंति) हां गौतम! यावत् उसका बाह्य शरीर रूप आत्मा परिणमता है । अर्थात् हे गौतम ! जो अल्पकर्म आदि विशेषणोपेत जीव होता है उसके कर्मपुद्गल सर्वतः यावत् बिलकुल नष्ट हो जाते हैं, और उस जीव का शरीर यावत् सुखरूप से, दुःखरूप से नहीं
સુગંધયુક્તતા, સુરસતા, અને સુસ્પર્શતા રૂપે પરિણમત રહે છે? તથા શું તેવા જીવને આત્મા ઈષ્ટરૂપે, કાન્તરૂપે, પ્રિયરૂપે, શુભરૂપે, મને જ્ઞરૂપે, મને મરૂપે, ઇતિરૂપે, પુનઃ પ્રાપ્ત કરવાની લાલચ થાય એવી રીતે, ઉન્નતરૂપે (नही , अधम३) सुम३पे (नहीं हु:५३) परिशुभता २ छ ।
આ પ્રશ્નને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે—જે જીવ અપકર્મવાળ, અપ ક્રિયાવાળ, અલ્પઆસવવાળે અને અલ્પવેદનાવાળા હોય છે, તેનું શરીર શું સુંદર રૂપ, વર્ણ આદિથી યુક્ત હોય છે ? તથા શું તે બીજાને ઈન્ટ, પ્રિય આદિ થઈ પડે છે?
भावी२ प्रभु तन वास मापता ४९ छ-(हता गोयमा ! जाव परि. णमति ) , गौतम ! 24६५४ माहिथी युटत न भरवाना विषयमा એવું જ બને છે. અહીં પ્રશ્નોકત સમસ્ત કથનને સ્વીકાર થયું છે તેમ સમજવું. એટલે કે એવાં જીવનાં કર્મ પુદ્ગલેનું છેદન, ભેદન, વિધ્વંસ આદિ થયા કરે છે અને તેમને આત્મા–બાહ્ય શરીર રૂપ આત્માસુરૂપતા આદિથી યુક્ત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪
