________________
५३२
भगवतीसूत्र असंखेज्जगुणे, भावट्ठाणाउए असंखेज्जगुणे' द्रव्यस्थानायुष्कम् असंख्येयगुणम् , तथा भावस्थानायुष्कं च असंख्येयगुणम् अध संग्रहगाथामाह- खेत्तो-गाहण-दवे, भावहाणाउयं च अप्पबहुं,
खेत्ते सव्वत्थोवे, सेसा ठाणा असंखेज्जा ॥ १ ॥" ___ छाया-क्षेत्रावगाहनाद्रव्यम् , भावस्थानायुष्कं च अल्पबहु ।
क्षेत्रं सर्वस्तोकम् , शेषाणि स्थानानि असंख्येयानि ॥ १ ॥ एतेषां च परस्परेणाल्पबहुत्वव्यवस्था वक्ष्यमाणगाथानुसारेण कर्तव्या, ताच लोक्तार्थप्रतिपादिका अन्यत्रोक्ता गाथा प्रदयन्ते
"खेत्तोगाहणदवे, भावट्ठाणाउ अप्पबहुयत्ते, थोवा असंखगुणिया, तिण्णि य सेसा कह नेया ? ॥ खेत्ताऽमुत्तत्ताओ, तेण समं बंधपच्चया भावा,
तो पोग्गलाण थोवो, खेतावट्ठाणकालो उ ॥ १ ॥ अवगाहनास्थानायुष्क असंख्यात गुणित है । (दव्वट्ठाणाउए असंखेज्जगुणे) अवगाहनास्थानायुष्क की अपेक्षा द्रव्यस्थानायुष्क असंख्यात गुणित है। (भावट्ठाणाउए असंखेज्जगुणे ) और द्रव्यस्थानायुष्क की अपेक्षा भावस्थानायुष्क असंख्यातगुणा है। इसी बात को प्रकट करने के निमित्त यहां यह संग्रह गाथा उद्धृत की गई है-(खेत्तोगाहणव्वे, इत्यादि अर्थ इसका स्पष्ट है । इन क्षेत्र स्थानायुष्क आदिकों के परस्परमें अल्प बहुत्व की व्यवस्था इन दूसरी जगह कही गई गाथाओं के अनुसार जाननी चाहिये-वे गाथाएँ इस प्रकार से हैं
( खेत्तोगाहण दव्वे, खेत्ताऽमुत्तत्ताओ ) इत्यादि । हाय छे. ( ओगाहणद्वाणाउए असखेज्जगुणे ) क्षेत्र स्थानायुष्ठ ४२di माना स्थानायु०४ ४२di Aqाना स्थानायु०४ २मस यात
गाय छे. ( दव्वदृ णा. उए असखेज्जगुणे ) अपना स्थानायु०४ ४२तां द्रव्य स्थानायुः४ असभ्यातगाय छे (भावद्वाणाउए असं खेज्जगुणे) द्रयस्थानायु ४२i मा થાનાયુષ્ક અસંખ્યાતગણું હેય છે. એ જ વાતનું પ્રતિપાદન કરવા માટે नायनी सभडगाथा भावामा भावी छ-( खेत्तोगोहणदव्वे, ) त्याल. અર્થની સ્પષ્ટતા સૂત્રાર્થમાં જ કરેલી છે.
આ ક્ષેત્ર સ્થાનાયુષ્ક આદિ ચારેની અલ્પતા તથા અધિષ્ઠતાનું પ્રતિપાદન કરવા માટે નીચેની ગાથાઓ આપવામાં આવેલી છે–
" खेशोगाहण दब्वे तथा खेत्ताऽमुत्तत्ताओ" त्याls.
श्री.भगवती सूत्र:४