________________
प्रमेयचन्द्रा टी० श० ५ उ० ६ ० २ धनुर्विषये निरूपणम्
gov
-
यावच्च खलु स पुरुषः धनुः परामृशति, धनुः परामृश्य यावत्-उद्विध्यति, ताबच्च खलु स पुरुषः कायिक्या यावत् प्राणातिपातक्रियया पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टः । येषामपि च जीवानां शरीरैः धनुः निर्वर्तितं, तेऽपि च जीवाः कायिक्या, यावत्उस पर बाण चढावे और बाण चढाकर उसे ऊँचे आकाश में छोड़े । इस तरह ऊँचे आकाश में फेंका गया वह बाण अपनी ओर आते हुए जितने वहां प्राण हो उनको, भूतों को, जीवों को, सवों को, मारे उनके शरीर को संकुचित कर दे, दूर २ रहे हुए उन्हें समीप में कर दे, परस्पर में मिला दे उनके अङ्गोपाङ्गों का स्पर्श करले उन्हें पीडा पहुंचायें मरण जैसी उनकी स्थिति कर देवे एक स्थान से दूसरे स्थान पर उन्हें पहुँचा देवे और उनके जीवन से उन्हें रहित कर देवे तो हे भदन्त ! ऐसा वह पुरुष कितनी क्रिया वाला है ? ( गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे धणुं परामुसइ धणुं परामुसित्ता जाव उव्विहइ तावं च णं से पुरिसे काइयाए जाव पाणाइवाय किरियाए पंचहि किरियाहिं पुढे ) हे गौतम ! जबतक वह धनुर्धारी पुरुष धनुष को ग्रहण करता है अर्थात् उठाता है और उठा कर यावत् वह बाण को ऊपर आकाश में प्रक्षिप्त करता है - यहां तक तो वह पुरुष कायिकी क्रिया से लेकर प्राणातिपाति की क्रिया तक पांचों ही क्रियाओं से स्पृष्ट है। (जेसि पि य णं जीवाणं ધનુષ્યને કાન સુધી ખે ંચીને તેના પર બાણ ચડાવે છે, અને તે ખણુને ચે આકાશમાં છેડે છે. આ રીતે ધનુષ્ય દ્વારા આકાશમાં ફેકાયેલું ખાણુ તેના માગમાં આવતાં સમસ્ત પ્રાણીને, ભૂતાને, જીવાને અને સત્ત્વાને હણી નાખે છે, તેમનાં શરીરને સ'કુચિત કરી નાખે છે, એક ખીજાથી દૂર રહેલા એવા તે જીવાને એક બીજા સાથે અથડાવી મારે છે, તેમને એક બીજા સાથે મેળવી દે છે, તેમનાં અંગેપાંગના સ્પર્શ કરે છે, તેમને પીડા પહાંચાડે છે, તેમને મરણ જેવી સ્થિતિમાં મૂકી દે છે, એક સ્થાનથી ખીજે સ્થાને તેમને પહોંચાડી ઢે છે અને તેમનાં પ્રાણ હરી લે છે, તે હે ભદન્ત ! એવે પુરૂષ કેટલી डियाथी युक्त गाथाय छे ? ( गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे धणु परामुसइ, धणु परामुसित्ता, जाव उव्विहइ, तावं च णं' से पुरिसे काइयाए जाव पाणाइवायकिरियाए पंचहि किरियाहिं पुढे ) हे गौतम ! न्यारे ते पु३ष धनुष्य तथा ખાણુને ઉઠાવીને, ખાણને આકાશમાં છેડવા પન્તની ક્રિયા કરે છે, ત્યારે તે પુરૂષ કાયિકીથી લઇને પ્રાણાતિપાતિકી સુધીની પાંચે ક્રિયાએથી સ્પૃષ્ટ હોય છે.
भ ५१
श्री भगवती सूत्र : ४
