________________
-
-
-
भगवतीसूत्रे छाया-अणुत्तरौपपातिकाः खलु भदन्त ! देवाः किम् उदीर्णमोहाः, उपशान्तमोहाः, क्षीणमोहाः ? गौतम ! नो उदीर्णमोहाः, उपशान्तमोहाः, नो क्षीणमोहाः ॥ मू० १३ ॥ ___टीका-अनुत्तरवैमानिकदेवपस्तावात् तविशेषवक्तव्यतामाह-' अणुत्तरोववाइयाणं भंते' इत्यादि । ' अणुत्तरोववाइयाणं भंते! देवा किं उदिण्णमोहा उपसंतमोहा, खीणमोहा ? ' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! अनुत्तरौपपातिकाः अनुत्तरवैमानिकाः खलु देवाः किम् उदीर्णमोहाः, उत्कटवेदमोहनीयाः, उपशान्तमोहाः वा? अनुत्कटवेदमोहनीयाः, क्षीणमोहाः वा सन्ति ? इति प्रश्नाशयः,
'अणुत्तरोववाइया णं भंते' इत्यादि ।। सूत्रर्थ-(अणुत्तरोववाइया ण भंते ! देवा किं उदिण्णमोहा, उवसंतमोहा खीणमोहा?) हे भदन्त ! अनुत्सरविमानवासी जो देव हैं वे क्या उदीर्ण मोहवाले हैं ? या उपशान्तमोहवाले हैं ? अथवा क्षीणमोहवाले हैं ? ( गोयमा णो उदिण्णमोहा, उवसंतमेाहा, णो खीणमोहा) हे गौतम ! अनुत्तर विमानवासी जो देव हैं, वे न उदीर्णमोहवाले हैं और न क्षीणमोहवाले हैं, किन्तु उपशान्तमोहवाले हैं।
टीकार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा, अनुत्तरविमानवासी देवों का प्रस्ताव होने से उनके विषय की विशेष वक्तव्यता का प्रतिपादन किया है-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि (अणुत्तरोववाइया णं भंते !) हे भदन्त ! जो अनुत्तरविमानों में रहने वाले ( देवा) देव हैं, वे (किं) क्या (उदिण्ण मोहा) उत्कट वेदमेाहनीयवाले हैं ? ( उवसंतमोहा) या उपशान्तमोहवाले हैं ? अर्थात् अत्कटवेदमोहनीय वाले
( अणुत्तरोववाइयाण भंते !) त्याह
सूत्राथ- ( अणुत्तरोववाइया ण भंते ! देवा किं उदिण्णमोहा, उवसंतमोहा, खीणमोहा १) महन्त ! अनुत्तर विमानवासी | Glen भाडा राय छ १ (गोयमा ! णो उहिण्णमोहा, उवसंतमोहा, णो खीणमोहा), गौतम ! અનુત્તર વિમાનવાસી દેવ ઉદીર્ણ મહવાળા પણ નથી, ક્ષીણ મોહવાળા પણ નથી, પણ ઉપશાન્ત મહવાળા હોય છે
ટીકાથ– સૂત્રકારે આ સૂત્રદ્વારા અનુત્તર વિમાનવાસી દેવાનું વિશેષ નિરૂપણ કર્યું છે. આ સૂત્રમાં એ વાતનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે કે અનુત્તર વિમાનવાસી દેવો ઉપશાન્ત મહવાળા હોય છે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એ પ્રશ્ન કરે છે કે અનુત્તર વિમાનવાસી દેવે ઉદીર્ણ મોહવાળા હોય છે, કે ઉપશાત મેહવાળા હોય છે, કે ક્ષીણ મોહવાળા હોય છે ?
श्री. भगवती सूत्र:४
