________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ६ उ० ५ सू०१ तमस्कायस्वरूपनिरूपणम्
१०६१
"
गौतमः पुनः पृच्छति - 'तमुकारणं भंते । केमहालए पण्णत्ते ? ' हे भदन्त ! तमस्कायः खलु कियन्महालयः कियत्परिमितो विशाल इति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा ! अयं णं जंबुद्दीवे दीवे सव्त्रदीव-समुद्दाणं सभंतराए, जाब- परिक्खेdj पत्ते' हे गौतम! अयं खलु जम्बुद्वीपो द्वीपः सर्वद्वीप - समुद्राणां सर्वाभ्यन्तरकः सर्वाभ्यन्तरे वर्त्तमानः मध्यजम्बुद्वीप इत्यर्थः यावत - परिक्षेपेण परिधिना प्रज्ञप्तः, यावत्करणात् - ' एगं जोयणसयसहस्सं आयामविवखंभेणं, तिगि जोयणसयसहस्साइं सोलससहस्साई दोण्णियसत्तावी से जोयणसए, तिगि कोसे अट्ठावीसं च धणुस तेरस य अंगुलाई अर्द्धगुलं च किंचिविसेसाहियं ' इति संग्राह्यम् । 'एकं योजनशतसहस्रम् - आयामविष्कम्भेण त्रीणि योजनशतसहस्राणि षोडश सहत्राणि, द्वे सप्तविंशतिः योजनशते, त्रयः क्रोशाः, अष्टाविंशतिश्व धनुःशतम्, त्रयोदश चाङ्गुलानि, अर्धाङ्गुलं च किञ्चिद्विशेषाधिकम्' इतिच्छाया 'देवेणं महिड्डिए, अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं कि - (तमुक्काए णं भंते के महालये पण्णत्ते ) हे भदन्त ! यह तमस्काय कितना बड़ा - विशाल कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं कि - ( गोयमा ! अयं णं जंबूदी वे दीवे सवदीवसमुद्दाणं सव्वभंतराए जाव परिक्खेवेणं पण्णत्ते ) हे गौतम ! समस्त द्वीप और समस्त समुद्रों के बीच में वर्तमान यह जंबूद्वीप नामका द्वीप-मध्य जंबूद्वीप यावत् परिक्षेप वाला कहा गया है- यहां ( यावत् ) शब्द से - " एगं जोयणसय सहस्सं आयामविक्खंभेणं, तिष्णि जोयणमय सहस्साई सोलससहस्साइं दोणि य सत्तावीसे जोगणसगाई तिष्णि कोसे अट्ठावीसं च धणुसयं तेरस य अंगुलाई अर्द्धगुलं च किंचि विसेसाहियं " इस पाठ का संग्रह हुआ है । " देवेणं महिड्डिए जाव
હવે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવા પ્રશ્ન પૂછે છે કે “ तमुक्काए णं भंते ! के महालये पण्णत्ते ? ) हे लहन्त ! तमस्सायने डेंटला विशाण उद्यो छे ? उत्तर- " गोयमा ! " हे गौतम! ( अयं णं जंबूदी दीवे सव्वदीवस मुक्षणं सव्वन्तराए जाव परिक्खेवेणं पण्णत्ते ) समस्त द्वीप भने समस्त समुद्रोनी वरचे रडेला या द्वीप नामनो द्वीप-मध्य ४जूद्रीय........ यावत् परिक्षेपवाणी उद्यो छे. अहीं " जाव ( यावत् ) पहथी नीथेनो सूत्रपाठ थ थयो छे - ( एग जोयणसयसहस्स आयामविवखंभेणं, तिष्णि जोयणसयसइस्साइ' सोलससहरसाइ दोण्णिय सत्तावीसे जोयणसयाई तिण्णि कोसे अट्ठावीस च धणुस तेरस य अंगुलाई अर्द्धगुलं च किंचि विसेसाहिय) मेड साम योजननी લંબાઇ અને પહેાળાઈવાળા અને ૩૧૬૨૨૭ યોજન, ૩ કાસ, ૧૨૮ એકસા અઠ્ઠાવીસ ધનુષ અને ૧૩ા 'ગુલથી સહેજ અધિક પરિધવાળા આ સમસ્ત
श्री भगवती सूत्र : ४