________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श ६ उ० ५ सू० उद्देशकविषयविवरणम् १०३५ कथनम् , पृथिवीपरिणामनिषेधश्च । तमस्काये समस्तजीवानामनन्तवारमुत्पादः, किन्तु नो बादरपृथिवी रूपेण, नो बादराग्निरूपेण वा। ततः अष्टविधकृष्णराजीनामभिधानम् । तासां च सनत्कुमार-माहेन्द्रकल्पयोरुपरि ब्रह्मलोकस्यायोभागे च रिष्टविमानप्रस्तटे स्थितिप्रतिपादनम् । आसां च आकारः मल्लक्रीडास्थान ( अखाडा ) वत् चतुरस्रः। पूर्व पश्चिमदक्षिणोत्तरदिग्भागेषु चतुषु प्रत्येकं द्वे द्वे कृष्णराजी स्तः । ताश्च सर्वाः परस्परं स्पृष्टाः सम्बद्धाश्च सन्ति । एतासामायाम-विष्कम्भ-परिक्षेपविषये विचारः, कृष्णराजिषु गृहादिविचारस्तमस्कायवदेव, विशेषः केवलं तत्र मेघानां संस्वेदनादिकं देव एवं करोति-इति । कृष्णराजीनामष्ट
पुद्गल का परिणाम तमस्काय है। पर पृथिवी का परिणाम तमस्काय नहीं है ऐसा कथन तमस्काय में समस्त जीवों का अनन्तवार उत्पाद हुआ है पर उनका यहाँ बादर पृथिवीरूप से और बादर अग्निरूपसे उत्पाद नहीं हुआ है ऐसा कथन आठ प्रकार की कृष्णराजियों का कथन इनका अवस्थान ऊपर में सनत्कुमार माहेन्द्रकल्प में है और नीचे ब्रह्मलोक कल्पमें, अरिष्टविमान के पाथडे में है ऐसा कथन इनका आकार अखाडे के जैसा चौकोर है पूर्व पश्चिम और उत्तर दक्षिण इन चार दिशाओ में से प्रत्येक दिशा में दो-दो कृष्णराजियां हैं। ये सब कृष्णराजियां आपस में स्पृष्ट
ओर संबद्ध हैं। इनके आयाम, विष्कंभ और परिक्षेप के विषय में विचार । तमस्काय की तरह ही इनमें कृष्णराजियां में गृहादि का विचार यहां विशेषता केवल इतनी ही है कि इनमें मेघों का संस्वेदन आदि देव ही करता है । कृष्णराजियां पृथिवी के परिणामरूप हैं। अपू-जल
તમસ્કાયમાં સમસ્ત અને અનંતવાર ઉત્પાદ થયો છે, પણ તેમને ત્યાં બાદર પૃથ્વીરૂપે અને બાદર અગ્નિરૂપે ઉત્પાદ થયે નથી એવું કથન. આઠ પ્રકારની કૃષ્ણરાજીઓનું કથન તેમનું અવસ્થાન ઉપર સનસ્કુમાર મહેન્દ્ર કલ્પમાં છે અને નીચે બ્રહ્મલેક કપમાં, અરિષ્ટ વિમાનના પાથડામાં છે એવું કથન, આકાર તેમને અખાડાના જે-ચતુષ્કોણ જેવો છે. પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર અને દક્ષિણ એ ચારે દિશાઓમાંની પ્રત્યેક દિશામાં બે, બે કૃષ્ણરાજ છે. તે બધી કૃષ્ણરાજીએ એક બીજી સાથે પૃષ્ટ અને સંબદ્ધ છે. તમસ્કાયની જેમજ એ કૃષ્ણરાજીઓમાં ઘર, દુકાન આદિને વિચાર. અહીં વિશેષતા એટલી જ છે કે તે કૃષ્ણરાજીઓમાં મેઘેનું સંવેદન આદિ દેવ જ કરે છે. તે કૃષ્ણરાજી. साना मायाम (Ents), वि०४ ( 40113) मने परिक्ष५ ( ५२धी) ને વિચાર. કૃષ્ણરાજીઓનાં આઠ નામ. તે કૃષ્ણરાજીએ પૃથ્વીના પરિણામરૂપ
श्री. भगवती सूत्र:४
