________________
३६६
भगवती सत्रे तिस्म' सः 'अड्डे, दित्ते' आढयः समृद्धः, दीप्तः ओजस्वी तेजस्वी चासीत् 'जहा' यथा 'तामलिस्स' तामलेः 'वत्तव्बया' वक्तव्यता 'तहा नेयव्या' तथा ज्ञातव्या अर्थात् यथा तामलेः कदाचित् पूर्वापररात्रकालसमये कुटुम्ब जागरणं कुर्वतः आध्यात्मिको यावत्-चिन्तितः, कल्पितः, प्रार्थितः मनोगतः संकल्पः विचारः समुत्पन्न:-तत्र आध्यात्मिकः-आत्मगतः विचारः अङ्कर इव, तदनु चिन्तिनः पुनः पुनः स्मरणरूपो विचारः द्विपत्रित इव, तदनु कल्पितः नामका गाथापति-गृहस्थ रहता था। वह 'अड़े दित्ते' समृद्ध था और
ओजस्वी तेजस्वी भी था। (जहा तामलिस्स वत्तव्वया तहा नेयव्वा) जिस प्रकार से तामलिका पहिले वर्णन किया गया है-उसी प्रकार से इसका भी वर्णन जानना चाहिये-जिस प्रकार से कुटुम्बकी चिन्ता से कदचित चिन्तित बने हुए तामलि को अर्धरात्रि के समय तक जब निद्रा नहीं आई तो उसे आध्यात्मिक यावत् चिन्तित, कल्पित, प्रार्थित, मनोगत संकल्प उत्पन्न हुआथा-उसी प्रकार से इस पूरण गाथापति को भी ऐसा ही संकल्प-उत्पन्न हुआ। पूरण गाथापति का यह संकल्प-विचार पहिले अङ्कुर की तरह ही आत्मा में प्रादुर्भूत हुआ-इस कारण वह आध्यात्मिक प्रगटकिया गया है। इसके बाद वह विचार पुनः पूनः स्मरणरूप होने से द्वीपत्रित अङ्कर की तरह हो गया इसलिये चिन्तित प्रकट किया गया अर्थात् पहिले जो विचार आत्मा में प्रादुर्भूत हुआ वही विचार पूरण गाथापति को परिवसई" ५२७ नामे ७२५ २हेत. हतो. ते "अड़े दित्ते" ते धनाढय भने त (Unquull) डतो. “जहा तामलिस्स वत्तव्वया तहा नेयव्वा" तामलीन ने વર્ણન આગળ કરવામાં આવ્યું છે એવું જ પૂરણનું વર્ણન પણ સમજવું. જેવી રીતે તામલીને અર્ધ રાત્રિના સમયે નિદ્રા આવી નહીં ત્યારે તેના મનમાં આધ્યાત્મિક, ચિતિત, કલિપત, મને ગત સંકલ્પ ઉપજે હતો તેવી રીતે આ પૂરણને પણ એજ પ્રકારને સંકલ્પ ઉદ્ભવ્યું હતું પૂરણ ગાથાપતિને તે સંક૯૫ પહેલાં અંકુરની માફક આત્મામાં પ્રકટ થયે હતું, તેથી તેને આધ્યાત્મિક કહ્યો છે. પહેલાં તેના અંતઃકરણમાં જે વિચાર ઉદ્દભવ્ય, તે વિચાર વારંવાર તેના મનમાં આવવા લાગે. માટે તેના તે વિચારને ચિહ્નિત કહ્યો છે. આ વિચારને પરિણામે જ તે પ્રવ્રયા અંગીકાર કરવાને પ્રેરાયે હતે. તે કારણે પલવિત થયેલા અંકુરની જેમ તેના તે વિચારને કલ્પિત કહો
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
