________________
भगवतीसूत्रे अनानुपूर्वी च यत्र पूर्वापरविभागो न भवेत्सा ‘जा य कड़ा जा य कज्जह' जा य कज्जिस्सइ' या च कृता या च क्रियते या च करिष्यते, या च क्रिया कृता भूतकाले, या च क्रिया क्रियते वर्तमानकाले या च क्रिया करिष्यते भविष्यत्काले 'सन्यासा आणुपुब्धिकड़ा' सर्वा सा आनुपूर्वी कृतव संजाता क्रियते करिष्यते भविष्यति च णो अणाणुपुश्विकड'त्ति वत्तव्यं सिया' नो अनानुपूर्वीकृतेति बक्तव्यं स्यात् क्रिया अनुक्रमपूर्विकैव कृता क्रियते करिष्यते च नत्वनुक्रममन्तरेणेति, अथ च या भूतकाले कृता इदानीं क्रियते भविष्यत्काले करिष्यते च सा सर्वापि अनुक्रमपूर्विकैच जाता, भवति, भविष्यति च, न तु अनुक्रममन्तरेणेति वक्तुं शक्यते एवेति भावः।
जीवसामान्यमधिकृत्य प्राणातिपातक्रिया गिता साम्प्रतं जीवविशेष नारकादिकमधिकृत्य प्राणातिपातक्रियां विवेचयितुमाह -' अस्थि ण-मित्यादि, आगे पीछे का विभाग आनुपूर्वी में ही होता है इसलिये आत्मकृत क्रिया आनुपूर्वी से ही होती है । (जा य कडा जाय कज्जइ, जा यकज्जिस्सइ, सव्वा सा आणुपुचिकडा ) जो क्रिया भूतकाल में हो चुकी है, जो क्रिया वर्तमानकाल में हो रही है, और जो क्रिया भविष्यत्कालमें होगी-वह सब क्रिया आनुपूर्वी से पहिले हो गई है, वर्तमान में होती है और भविष्यत् में होगी। ( णो अणाणुपुब्धिकडत्ति वत्तव्वं सिया) अनानुपूर्वीसे नहीं, इस प्रकार जानना चाहिये। तात्पर्य यह है कि भूत वर्तमान, और भविष्यत्कालीन क्रिया आनुपूर्वीसे-अनुक्रम से-ही हुई है, होती है, और होगी अनुक्रमके बिना क्रिया न हुई है, न होती है और न होगी।
इस प्रकार जीवसामान्य को लक्ष्य करके प्राणातिपातक्रिया का वर्णन किया, अब नारकादिजीवविशेषको लेकर प्राणातिपातक्रिया का तारो मात्भत छिया मानुपूर्वीथी । थाय छे. (जा य कडा जा य कज्जइ, जा य कज्जिस्सइ सव्वा सा आणुपुब्धि कडा) २ या भूतभा छ, ક્રિયા વર્તમાનકાળમાં રહી છે, અને જે કિયા ભવિષ્યકાળમાં થશે તે બધી કિયાએ ભૂતકાળે આનુપૂર્વીથી જ થઈ હતી, વર્તમાનકાળે થાય છે અને ભવિ ज्यमा पY थश. (णो अणाणुपुश्विकड त्ति वत्तव्य सिया ) ५२तु सनानुभवीथी नही એટલે કે ભૂત, વર્તમાન, અને ભવિષ્ય કાળની ક્રિયા આનુપૂર્વીથી જ થઈ છે. અને થશે. પરંતુ અનાનુપૂવથી કેઈપણ કિયા થઈ નથી થતી નથી અને થશે પણ નહીં.
આ રીતે સામાન્ય જીવને અનુલક્ષીને પ્રાણાતિપાત ક્રિયાનું વર્ણન કર્યું. હવે નારકાદિ વિશેષ પ્રકારના જીવોને અનુલક્ષીને સૂત્રકાર પ્રાણા
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
