________________
४४०
भगवतीसूत्रे ___टीका-'निरयगईणं भंते' निरयगतिः खलु भदन्त ! 'केवइयं कालं विरहिया उववाएणं' कियातं कालं विरहिता उपपातेन ‘पण्णता ' प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'जहणेणं एक्कं समय' जघन्येन एकं समयम् 'उकोसेणं बारसमुहुत्ता' उत्कृष्टेन द्वादश मुहूर्तान् , हे गौतम ! जघन्येनैकसमयपर्यन्तमुत्कृष्टतो द्वादश मुहूर्तान् उपपातरहिततया नरक गतिः कथितेति भावः । 'एवं वक्कतीपयं भाणियव्वं निरवसेसं ' एवं व्युत्क्रान्ति पदं भणितव्यम् निरवशेषम् व्युत्क्रान्तिर्जीवानामुत्पादः तदर्थपदमिति व्युत्क्रान्तिपदम् तत् प्रज्ञापनासूत्रस्य षष्ठम् । तत्सर्व प्रज्ञापनासूत्रे विलोकनीयम्। 'सेवं भंते सेवं भंते ' तदेतद् भदन्त ! तदेतद् भदन्त ! हे भदन्त ! यद्देवानुपियैरुक्तं तत्सर्व सत्यमेवेति ॥ सू०४॥
प्रथमशतकस्य दशम उद्देशः समाप्तः ।। १-१०॥ इति श्री विश्वविख्यात-जगदूबल्लभ-प्रसिद्धवाचकपञ्चदशभाषाकलितललितकलापालापक-प्रविशुद्धगद्यपद्यनैकग्रन्थनिर्मापक-बादिमानमर्दक-श्रीशाहूछत्रप. तिकोल्हापुरराजप्रदत्त- जैनशास्त्राचार्य ' पदभूपित-कोल्हापुरराजगुरु-बालब्रह्मचारि-जैनाचार्य-जैनधर्म दिवाकरपूज्यश्री-घासीलालतिविरचितायां श्रीभगवतीमूत्रस्य प्रमेयचन्द्रिकाख्यायां
व्याख्यायां प्रथमं शतक समाप्तम् ॥ १ ॥ भदन्त ! इसी प्रकार से है हे भदन्त ! इस प्रकार कह कर यावत गौतम वामी तप संयम से अपनी आत्मा को भावित करते हए विचरने लगे।
टीकार्थ-टीका का अर्थ सूत्रार्थ के अनुसार ही है। नरकगति यदि उपपात से विरहित रहे तो कम से कम १ समय तक रहे और अधिक से अधिक १२चार हमुहूर्त तक रहे। इससे आगे वह उपपात से विरहित नहीं रह सकती। जीवों के उत्पाद का नाम व्युत्क्रान्ति है। इस मम्बन्धी जो प्रकरण है वह व्युत्कान्तिपद है । यह ब्युत्क्रान्तिकपद प्रज्ञापनासुत्र का छठवां पद है । यह सब प्रज्ञापना सूत्र में देख लेना चाहिये ४
श्री जैनाचार्य जैनधर्मदिवाकर पूज्य श्रीघासीलालजी महाराजकृत भगवतीसूत्रकी प्रमेयचन्द्रिका व्याख्या
के प्रथम शतकका दशवां उद्देशक समाप्त ॥१-९॥ ટીકાને અર્થ સૂત્રર્થ પ્રમાણે જ છે. નરકગતિ ઓછામાં ઓછા એક સમય અને વધારેમાં વધારે ૧૨ મુહૂર્ત સુધી ઉપપાતથી વિરહિત રહે છે. તેથી વધારે સમય તે ઉપપાતથી વિરહિત રહેતી નથી. જેના ઉપપાતન વ્યુત્કાતિ કહે છે આ વિષ વ્યુત્કાન્તિપદ” નામનું પ્રકરણ છે. તે વ્યકત્તિપદ પ્રજ્ઞાપના સૂત્રનું છઠુ પર છે. તેની વિશેષ માહિતી પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાંથી મેળવી લેવી છે સૂ ૪ uઈતિશ્રી જૈનાચાર્ય જૈનધર્મદિવાકર પૂજ્યશ્રી ઘાસીલાલજી મહારાજકૃત ભગવતીસૂત્રની પ્રિયદશિની વ્યાખ્યાના પહેલા શતકને નવમે ઉદ્દેશક સમાપ્ત ૧–૯
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
