________________
प्रमेयचन्द्रिका टोका श०१ उ०७ सू० ८ २ पण्डितस्वरूपनिरूपणम् १८७ कृत्वा तिर्यक्षु उपपद्यते 'णो मणुस्साउयं किच्चा मणुस्सेसु-उववज्जइ ' नो मनुप्यायुष्कं कृत्या मनुष्येषु उपपद्यते, किन्तु ' देवाउयं-किच्चा देवेसु उववज्जइ' देवायुष्कं कृत्वा देवेषूपपद्यते, नैरयिकाद्यायुष्कं नोपार्जयति, न वा तादृशमायुष्कमुपाय॑ नरकादिषु कदाचिदप्युत्पद्यते किन्तु देवायुष्कं समुपायं तदायुर्वलाद्देवलोके एव समुत्पद्यते इति समुदितार्थ इति । ' से केणठेणं ' तत्केनार्थेन 'जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ ' यावत् देवायुष्कं कृत्वा देवेषूपपद्यते, केन कारणेन स नारकादिकर्मायुरनुपायं नरकादिषु नोत्पद्यते देवायुष्कमुपायं देवलोके एवोत्पद्यत इति ? भगवानाह–'गोयमे 'त्यादि । 'गोयमा ' हे गौतम ! 'एगंतपंडियस्स णं' एकान्तपण्डितस्य खलु 'मणूसस्स' मनुष्यस्य 'केवलमेव केवलमेव 'दोगईओ' द्वे गती ' पण्णायंति' प्रज्ञाप्यंते नान्या इति । ते एवं दर्शयति-'तं जहा' तद्यथा 'अंतकिरिया चेव कप्पोववत्तिया चेव ' अन्तक्रिया चैव कल्पोपपत्तिका चैव । केवलशब्दः साकल्याथै अतः सर्वेषामे वैकान्तपंडितानां द्वे एव गती में उत्पन्न नहीं होता है, मनुष्य आयु का बंध कर वह मनुष्यों में उत्पन्न नहीं होता है । किन्तु देवायु का ही बंध कर वह देवों में उत्पन्न होता है। (से केण?णं जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ ) हे भदन्त ! आप ऐसा किस कारण से कहते हैं कि एकान्तपण्डित मनुष्य यावत् देवायु का बंध कर देवों में उत्पन्न होता है ? (गोयमा ! एगंतांडिपस्स णं मणुसस्स केवलमेव दो गईओ पण्णायंति ) हे गौतम! जो एकान्तपण्डिन मनुष्य होता है उसकी दो गतियां कही गई हैं (तं जहा ) वे इस प्रकार से हैं । (अंतकिरियाचेव कप्पोववत्तिया चेव) एक अन्तक्रिया और दूसरी कल्पोपपत्तिका (से तेणणं गोयमा ! जाव देवाउयं किच्चा देवेसु उववज्जइ ) इस कारण हे गौतम ! में ऐसा कहता हूँ कि यावतू તિર્યંચ આયુષ્યને બંધ બાંધીને તે તિર્યંચ યોનિમાં ઉત્પન્ન થતા નથી, મનુષ્યાળુયને બંધ બાંધીને તે મનુષ્યગતિમાં ઉત્પન્ન થતા નથી, પણ દેવાયુષ્યને १ मध मांधीन ते वाम पन्न थाय छे. (से केणट्रेणं जाव देवाउय' किच्चा देवेसु उववज्जइ १) . मगवन् ? ५ ॥ रणे हा छ। એકાન્ત બાલપડિત મનુષ્ય “નરકાયુષ્યને બંધ બાંધીને નરકમાં ઉત્પન્ન થતા નથી” ત્યાંથી લઈને “દેવાયુષ્યના બંધ બાંધીને દેવગતિમાં ઉત્પન્ન थाय छ?” त्यां सुधीन सूत्र५४ अडए) ४२वी. (गोयमा ! एगंत पांडियस्स णं मणुसस्स केवलमेव दो गईओ पण्णायंति) 3 गौतम ! - उत मनुष्यानी मे गति ४ ही छ, (तंजहा) ते गतिमी An प्रमाणे छे-( अंतकिरिया चेव कप्पोववत्तिया चेव) (१) माया भने (२) पोपपत्ति (से तेणट्रेणगोयमा ! जाव देवाउय किच्चा देवेसु उववज्जइ) गौतम ! ते २णे मे
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨