________________
प्रयमेचन्द्रिका टीका श.१ उ ७ सू०४ गर्भस्वरूपनिरूपणम्
१३७ पुत्तजीवपडिबद्धा माउजीवफुडा तम्हा चिणाइ, तम्हा उवचिणाइ, से तेणटेणं जाव नो पभूमुहणं कावलियं आहारं आहरित्तए । कइ णं भंते माइयंगा पन्नत्ता, गोयमा ! तओ माइयंगा पन्नत्ता, तं जहा-मसे, सोणिए, मत्थुलुंगे।कइ णं भंते ! पिइयंगा पन्नत्ता, गोयमा तओ पिइयंगा पन्नत्ता, तं जहा-अट्टी, अहिमिजा, केसमंसुरोमनहे । अम्मापिइए णं भंते ! सरीरए केवइयं कालं संचिट्ठइ ? गोयमा ! जावइयं से कालं भवधारणिज्जे सरीरए अव्वावन्ने भवइ एवइयं कालं संचिट्टइ,अहे णं समए समए वोक्कसिज्जमाणे वोक्कसिज्जमाणे चरमकालसमयांस वोच्छिन्ने भवइ ॥ सू०४ ॥ ___ छाया-जीवो भदंत ! गर्भ व्युत्क्रामन् कि सेन्द्रियो व्युत्क्रामति अनिन्द्रियो व्युत्क्रामति, गौतम ! स्यात्सेन्द्रियो व्युत्क्रामति स्यात् अनिन्द्रियो व्युत्क्रामति,तत्केनार्थेन? गौतम! द्रव्येन्द्रियाणि प्रतीत्यानिन्द्रियो व्युत्क्रामति भावेन्द्रियाणि प्रतीत्य सेन्द्रियो व्युत्क्रामति, तत्तेनार्थेन । जीवो भदन्त ! गर्भ व्युत्क्रामन् किं सशरीरी व्युत्क्रामति, अशरीरी व्युत्क्रामति?, गौतम ! स्यात् सशरीरी व्युत्क्रामति, स्यादशरीरी व्युत्क्रामति, तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते, गौतम ! औदारिक वैक्रियाहारकाणि प्रतीत्याशरीरी व्युत्क्रामति, तैजसकामणे प्रतीत्य सशरीरी व्युत्क्रामति तत्तेनार्थेन गौतम । जीवो भदन्त ! गर्भ व्युत्क्रामन् तत्प्रथमतया कमाहारमाहरयति ? गौतम ! मात्रोजः पितृशुक्रम् तत् तदुभयसंश्लिष्टं कलुषं किल्विषं तत्प्रथमतयाऽऽहारमाहरति । जीवो भदन्त ! गर्भगतः सन् कमाहारमाहरति?। गौतम ! यत्तस्य माता नानाविधा रसविकृतीराहारमाहरति, तदेकदेशेन
ओज आहरति, जीवस्य खलु भदन्त ! गर्भगतस्य सतोऽस्ति उच्चार इति वा प्रस्रवणमिति वा खेल इति वा शिंघानकमिति वा वान्तमिति वा पित्तमिति वा?, नायमर्थः समर्थः, तत्केनार्थन० गौतम ! जीवो गर्भगतः सन् यदाहरति तच्चिनोति तत् श्रोत्रेन्द्रियतया यावत् स्पर्शेन्द्रियतया अस्थ्यस्थिमज्जाकेशश्मश्रुरोमनखतया, तत्तेनार्थेन० जीवो भदन्त ! गर्भगतः सन् प्रभुर्मुखेन कावलिकमाहारमाहतुम् ?, गौतम ! नायमर्थः समर्थः, तत्केनार्थेन ? गौतम ! जीवो गर्भगतः सन् भ० १८
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨