________________
भगवतीसूत्रे रत्नप्रभा-शर्कराप्रभयोर्ये नारकास्तेषां कापोतलेश्या भवति । 'तइयाए' तृतीयायाम् वालुकाप्रभायां पृथिव्याम् 'मीसिया' मिश्रिता लेश्या भवति, वालुकाप्रभापृथिव्या उपरितननरकेषु कापोतीलेश्या भवति, तथा तस्या एवाधस्तननरकेषु नीललेश्या भवत्यतस्तृतीयपृथिवीनारकजीवानां मिश्रा लेश्या कथितेति । 'चउत्थीए' चतुर्थ्यांपङ्कप्रभापृथिव्याम् ये नारकास्तेषाम् ‘नीलिया' नीलिका लेश्या भवति, 'पंचमियाए ' पञ्चम्याम् धूमप्रभायां पृथिव्याम् 'मीसा' मिश्रा नीलकृष्णरूपालेश्या भवति, षष्ठयां तमःप्रभायाम् 'कण्हा' कृष्णा लेश्या भवति, 'ततो' ततः तदनन्तरम् सप्तम्यां तमस्तमःप्रभायां पृथिव्यां 'परमकण्हा' परमकृष्णा लेश्या भवतीति गाथार्थः । सूत्राभिलापेषु यत् नरकावासनानात्वं कथितं तत् 'तीसा य पन्नवीसा' इत्यादि गाथाद्वारेणावगन्तव्यम् । रत्नप्रभापृथियां यथा सूत्राभिलापः लेश्या होती है तीसरी पृथिवी बालुकाप्रभा में ऊपर के नरकों में कापोतलेश्या और नीचे के नरकों में नीललेश्या है । इसलिये तृतीय पृथिवी के नारक जीवों में दो लेश्या कही है ! चौथी पृथिवी पंकप्रभा में जो नारक जीव है उनके नीललेश्या होती है । पांचवी पृथिवी जो धूमप्रभा है उसमें रहने वाले नारक जीवों के नीलकृष्णरूप दो लेश्या होती है। छठवीं तमःप्रभा पृथिवी है उसमें रहने वाले नारक जीवों के कृष्णलेश्या होती है । सातवीं पृथिवी जो तमस्तमप्रभा है उसमें रहने वाले नारकों के महाकृष्ण लेश्या होती है । इस प्रकार से इस गाथा का अर्थ है। सूत्रा भिलापों में जो नरकावासों में नानस्य भेथ कहा गया है वह " तीसा य पन्नवीसा" इत्यादि गाथा द्वारा जान लेना चाहिये। रत्नप्रभापृथिवी में
નારક જીને એક કાપતલેસ્યા હોય છે. ત્રીજી વાલુકાપ્રભા નામની પૃથ્વીના ઉપરના નરકાવાસોમાં રહેતા નારકે કાતિલ શ્યાવાળા અને નીચેના નરકાવાસોમાં રહેનારા નારકો નીલ શ્યાવાળા હોય છે. તેથી ત્રીજી પૃથ્વીના નારકમાં भिटेश्या ४डी छ.
ચોથી પંકપ્રભા પૃથ્વીના નાકે નીલ લેફ્સાવાળા હોય છે. પાંચમી ધૂમપ્રભા પૃથ્વીના નારકે નીલ તથા કૃષ્ણરૂપ મિશ્રલેશ્યા વાળા હોય છે. છઠ્ઠી તમ પ્રભા પ્રવીમાં રહેનારા નારક જી કૃષ્ણ લક્ષ્યાવાળા હોય છે. સાતમી તમસ્તમપ્રભા પૃથ્વીમાં રહેનારા નારક છે મહાકૃષ્ણ લશ્યાવાળા હોય છે, આ પ્રમાણે તે ગાથાનો અર્થ આપવામાં આવ્યું છે.
सूत्राभिसापामा २४पासोमा विविधता ही छ ते“तीसा य पन्नवीसा" ઇત્યાદિ ગાથાઓ મારફત સમજી લેવી. રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં જે પ્રમાણે સૂત્રાભિ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
