________________
भगवती सूत्र
क्रोधोपयुक्ताः४, साकारोपयुक्ता नारकाः क्रोधादिमन्तो भवन्ति न वेति प्रश्नः । उत्तरयति भगवान् - 'सत्तावीसं भगा' सप्तविंशतिर्भङ्गाः साकारोपयुक्तेषु नारकेषु क्रोधमानमायालो भैरेकत्वबहुत्वविवक्षया सप्तविंशतिभङ्गा ज्ञातव्याः । ' एवं अणागारोवउत्तावि ' एवमनाकारोपयुक्ता अपि, यथा साकारोपयोगे सप्तविंशतिभङ्गास्तथा अनाकारोपयोगेपि सप्तविंशतिरेव भङ्गाः ज्ञातव्याः इति भावः । रत्नप्रभापृथिव्याश्रितजीवमधिकृत्य सर्वो विचारः कृतः, अतः परं रत्नमभापृथिवी
८१४
वहमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता ४) हे भदन्त! इस रत्नप्रभापृथिवी के नरकावासों में वर्तमान साकारउपयोग वाले नारक जीव क्या काधोपयुक्त होते हैं ? मानोपयुक्त होते हैं ? मायोपयुक्त होते हैं ? लोभोपयुक्त होते हैं ? भगवान् इसका उत्तर देते हुए कहते हैं कि ( सत्तावीसं भंगा ) यहां पूर्व की तरह २७ भङ्ग जानना चाहिये । अर्थात् संबंध साकारोपयुक्त नारक जीवों में क्रोध, मान, माया एवं लोभ, इनके में एकवचन बहुवचन को लेकर के २७ भङ्ग होते हैं, ऐसा जानना चाहिये। ( एवं अणागारोवउत्ता वि ) जिस तरह साकारोपयोग में २७ भङ्ग होते हैं, उसी प्रकार से अनाकारोपयोग में भी २७ ही भङ्ग होते हैं । रत्नप्रभा पृथिवी में वर्तमान जीव को लेकर यह समस्त विचार किया गया है । इसके बाद रत्नप्रभापृथिवी की तरह शर्करामभा आदि पृथिवियों में भी वैसा ही विचार कर लेना चाहिये । इस तरह अतिदेश द्वारा दूसरी रोवओगे व माणा नेरइया किं को वउता ४ १) हे अला ? या रत्नला पृथ्वीना નરકાવાસોમાં રહેનારા સાકારઉપયેગવાળા નારક જીવાણુ ક્રોધે પયુક્ત હાય છે ? માનેાપયુક્ત હાય છે ? માચેાપયુક્ત હોય છે ? લાભાપયુક્ત હોય છે ? ઉત્તર( सत्तावीसं भंगा ) अडीं पशु २७ लांगा समन्न्वा એટલે કે સાકારાપયુક્ત નારક જીવામાં ક્રોધ, માન, માયા અને લાભની અપેક્ષાએ એકવચન અને મહુવચન લઈ ને ૨૭ ભાંગા થાય છે. એજ પ્રમાણે અનાકારોપયોગયુક્ત નારકામાં પણ ૨૭ ભાંગા થાય છે. રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં રહેનાશ નારક જીવાના સ'મધમાં જ આ ઉપરના સમસ્ત વિચાર કરવામાં આવ્યે છે. હવે શાપ્રભા વગેરે પૃથ્વીમાં રહેનારા જીવેાના સંબંધમાં પશુ એ ખામતાને વિચાર
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
