________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.१७०५ सू०४ रत्नप्रभानारकाणां शरीगविनिरूपणम् ७९१ त्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'तिनि सरोरया पन्नत्ता' त्रिणि शरीराणि प्रज्ञप्तानि। कानि तानि त्रिणि ? तत्राह-'तं जहा' तद्यथा-वेउबिए तेयए कम्मए' वक्र यिकं तैजसं कार्मणम् , यद्यपि औदारिकादिभेदेन शरीरं पञ्चविधम् , तथापि प्रकृते नारकसंबन्धात् त्रिण्येव कथितानि नारकाणां शरीरत्रयस्यैव संभवात् , तत्र वि-विविधा विशिष्टा वा क्रिया विक्रिया, तस्यां भवं वैक्रियम् , तेजसा तेजःपुद्गलानां विकारस्तैजसम् । कर्मणो विकारः कार्मणं, यत्प्रभावेण कर्मपरमाणव एवात्मप्रदेशैः सह क्षीरनीरन्यायेनान्योन्यानुगताः सन्तः शरीरतया परिणमन्ते तदिति । पुनः प्रश्नयति-' इमीसे ण' इत्यादि । 'इमी से णं भंते' एतस्यां खलु भदन्त ! 'जाव वेउब्वियशरीरे वट्टमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता' यावत् वैक्रिय ___उत्तर-(गोयमा ) हे गौतम ! (तिनि सरीरा पण्णता ) उनके तीन शरीर कहे गये हैं । (तंजहा) वे इस प्रकार हैं ( वे उबिए, तेयए कम्मए) वैक्रयिक, तैजस, कार्मण । यद्यपि औदारिक, वैक्रयिक, आहारक, तैजस और कार्मण इस तरह से ५ पांच शरीर होते हैं। तो भी प्रकृत में नारक संबंध होने से तीन शरीर कहे हैं। क्यों कि नारक जीवों के ये तीन ही शरीर होते हैं । विविध अथवा विशिष्ट क्रिया का नाम विक्रिया है। इस विक्रिया में जो होता है वह वैकयिक है। तेजःपुद्गलों का जो विकार है वह तैजस और कर्म का जो विकार है वह कार्मण शरीर है। जिसके प्रभाव से कर्म परमाणु ही आत्मप्रदेशों के साथ क्षीर नीर की तरह मिलकर जो शरीररूप से परिणम जाते हैं वह कार्मण शरीर है। (इमीसे णं भंते ! जाव वेउव्वियसरीरे वट्टमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता
उत्तर-( गोयमा ! ) 3 गौतम ! (तिन्नि सरीरा पण्णत्ता) भने त्रय शरी२ ४i छ. ( तंजहा) ते २॥ प्रमाणे छ-( वेउव्विए, तेयए, कम्मए ) વૈકેય, તેજસ અને કાશ્મણ. જે કે શરીરના આ પ્રમાણે પાંચ પ્રકાર હોય છે(१) मोहारि४, (२) 43, (3) माडा२४, (४) तेस भने (५) म. પણ અહીં નારકને વિષય ચાલતો હોવાથી ત્રણ શરીર કહ્યાં છે. કારણ કે નારક જીવને ઉપરના ત્રણ શરીર જ હોય છે.
વિવિધ યિા અથવા વિશિષ્ટ ક્રિયાનું નામ વિકિયા છે. તે વિકિયા દ્વારા જે પેિદા થાય છે તેનું નામ વૈક્રિય છે. તેજસ્ પુદ્ગલેન જે વિકાર છે તે તૈજસ અને
ના ૨ વિકાર થાય છે તે કામણ શરીર છે. જેના પ્રભાવથી કર્મપરમાણુઓ આત્મપ્રદેશની સાથે ક્ષીરનીરની જેમ મળી જઈને શરીરરૂપે પરિણમે છે. તે शरीर नाम शिरी२ छ. ( इमीसे णं भंते ! जाव वेउव्विय सरीरे वद्रमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता०४?) सावन वैठिय शरीरमा २डेसा ना२४७ घा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
