________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.१ उ. ५ सू० ३ रत्नप्रभाऽवगाहनास्थाननिरूपणम्' ७८१ सर्वे मिलित्वाऽशोतिर्भङ्गा भवन्ति । तथाहि-क्रोधादीनामेकत्वेन चत्वारः-४, क्रोधादीनां बहुत्वेन चत्वारः-४, क्रोधादीनां द्विकसंयोगे चतुर्विंशतिः-२४, क्रोधादीनां त्रिकसंयोगे द्वात्रिंशत्-३२, क्रोधादीनां चतुष्कसंयोगे षोडश-१६, एतेषा सर्वसंकलनया जाता अशीतिभङ्गाः ८० । एवं द्विसमयादारभ्य संख्यातसमयपर्यन्तमेकैकस्याशीतिभङ्गाः ज्ञातव्याः। असंख्येयसमयाधिकजघन्यस्थिती तत्मायोग्योत्कर्षस्थितौ च सप्तविंशतिरेव भङ्गाः भवन्तीति विज्ञेयम् । इति मूलार्थे प्रतिपादितमेवेति ॥सू०२॥
अवगाहनास्थानम्स्थितिस्थानं सविस्तरं निरूप्याथावगाहनां निरूपयितुमाह-' इमीसेणं' इत्यादि।
मूलम्-इमीसेणंभंते,रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि निरयावासंसि नेरइयाणं केवइया ओगाक्रोधादि चारों में बहुवचनान्त किया गया है। इस प्रकार चतुष्क संयोग में ये १६ भङ्ग होते हैं यह सब मिलकर ८० हो जाते हैं । क्रोधादिकों के एक वचन में ४ क्रोधादिकों के बहुवचन में ४, क्रोधादिकों के द्विकसंयोग में २५ क्रोधादिकों के त्रिक संयोग में ३२, और क्रोधादिकों के चतुष्क संयोग में १६ ये मिलकर ८० भङ्ग होते हैं । इसी तरह दो समय से लगाकर संख्यात समय पर्यन्त एक एक के ८० भङ्ग जानना चाहिये । तथा असंख्यात समयाधिक जो जघन्य स्थिति है उसमें तथा विवक्षित नरका वास के उचित जो उत्कृष्ट स्थिति है उसमें २७ भङ्ग ही होते हैं ऐसा जानना चाहिये । यह अर्थ मूल में प्रतिपादित ही किया जा चुका है ॥सू.२॥ માપયુકત અને લેભપયુક્ત હોય છે. આ રીતે ચતુષ્ક સગી ૧૬ ભાંગા બને છે કેધાદિકેના એકવચનમાં ૪ ભાંગા ધાદિકના બહુવચનમાં ૪ ભાંગા ક્રોધાદિકના દ્વિકસાયેગી ૨૪ ભાંગ ક્રોધાદિકના ત્રિકસંગી ૩ર ભાંગ અને કેધાદિકને ચતુષ્કસંગી ૧૬ ભાંગ. એ બધા ભાંગાઓને સરવાળો ૮૦ થાય છે. આ રીતે બે સમયથી શરૂ કરીને સંખ્યાત સમય પર્યત પ્રત્યેકના એંસી ભાંગા સમજવા. તથા અસંખ્યાત સમયાધિક જે જઘન્ય સ્થિતિ છે તેમાં વિવક્ષિત નરકાવાસને યોગ્ય જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છે તેમાં સત્તાવીસ ભાંગા જ થાય છે એમ સમજવું. આ બાબતનું પ્રતિપાદન મૂળ સૂત્રના અર્થમાં કરી દેવામાં मायुं छ. ॥ सू. २॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
