________________
७३८
भगवती सूत्रे
9
इत्यादि । 'इमी से णं भंते रयणप्पमाए पुढवीए' अस्यां भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां 'कति निरयावास सय सहस्सा पन्नत्ता' कति निरयावास शतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि, क्रियलक्षप्रमाणा नरकावासाः प्रज्ञप्ताः, आवसन्ति येषु ते आवासाः निरयाणां=नारकजीवानां आवासा निरयावासाः नारकस्थानानि तेषां यानि शतसहस्राणि तानि निरयावा सशतसहस्राणि । भगवानाह - 'गोयमा' हे गौतम! ' तो निरयावास सय सहस्सा पत्ता ' त्रिंशत् निरयावा सशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि, प्रथमायां रत्नप्रभायां पृथिव्यां त्रिशल्लक्षप्रमाणा नरकवासाः सन्तीति भावः । रत्नप्रभावत् शर्कराप्रभादीनां षण्णां पृथिवीनामपि प्रश्नसूत्राणि योजनीयानि । कस्यां पृथिव्यां कियन्तो नरकावासाः सन्तीति गाथया कथयति - 'गाहा' इति । 'गाहा' गाथा अत्र विषये गाथा वर्त्तते सा चेयम्- ' तीसा य' इत्यादि । ' तीसा य' त्रिंशच्च रत्नप्रभायां त्रिशल्लक्षप्रमाणका नरकावासा सन्ति । 'पन्नवीसा' पञ्चविंशतिः द्वितीयायां पञ्चविंशतिलक्षाणि । 'पन्नरस' पंचदश लक्षाणि तृतीयायाम्। 'दसेव य सयसहस्सा' दशैव च शतसहस्राणि चतुर्थ्यां दशलक्षाणि 'तिन' त्रीणि लक्षाणि पञ्चम्याम् ' एगं पंचूर्ण'
माण को, तथा आवासों के अधिकार से शेष जीवों के परिमाणको प्रतिपादन करने के निमित्त कहते हैं - ( इमीसेणं भंते! रयणप्पभाए पुढवीए कइ निरयावास सय सहस्सा पन्नत्ता ) हे भदंत ! इस रत्नप्रभा पृथिवी में कितने लाख नरकावास कहे गये हैं ? नारक जीवों के रहने के जो स्थान हैं उनका नाम नारकावास है । ( गोयमा ! तीसं निरयावाससयसहस्सा पन्नता) हे गौतम ! प्रथम रत्नप्रभा पृथिवी में नारकावास ३० तीस लाख कहे गये हैं। किस पृथिवी में कितने नारकावास हैं यह इस गाथा द्वारा प्रकट किया गया है- पहली पृथिवी में ३० तीस लाख, दूसरी पृथिवी में २५ पच्चीस लाख, तीसरी में १५ पन्द्रह लाख, चौथी में १०
ઉપરોક્ત સાતે પૃથ્વીમાં નરકાવાસ ( નારકીના રહેઠાણુ ) છે તેથી તે નરકાવાસના આવાસાનું વર્ણન કરવાને માટે સૂત્રકાર કહે છે——
( इमीसे णं भंते! रयणप्पभाए पुढत्रीए कइ निरयावास सय सहस्सा पन्नत्ता ? ) હૈ ભગવન્ ! આ રત્નપ્રભાપૃથ્વીમાં કેટલા નરકાવાસે કહ્યા છે ? નારકીના भवाने रहेवाना स्थानने नरावास उडे छे. (गोयमा ! तीसं निरयावाससय सहस्सा पन्नत्ता ) डे गौतम! पडेसी रत्नप्रला पृथ्वीमां तीस साथ नरावासेो ह्या છે, કઈ પૃથ્વીમાં કેટલા નરકાવાસા છે તે આ ગાથા દ્વારા પ્રકટ કરેલ છે—પહેલી પૃથ્વીમાં તીસ લાખ, ખીજીમાં પચીસ લાખ, ત્રીજીમાં પંદર લાખ, ચેાથીમાં દસ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
