________________
भगवतोसूत्रे त्यानकर्मबलवीर्यादिना भवति । तत् अनुदितस्य कर्मण उपशमनम् , उपशान्तस्य कर्मणश्च निर्जरणम् , सर्वत्रापि उत्थानकर्मबलवीर्यादीनामेव साहाय्यम् , न तु अनुत्थानाकमविलावीर्यापुरुषकारपराक्रमैः क्वचिदपि उदिरणादिकं भवतीति भावः॥ मू०९ ॥ ॥इति कांक्षामोहनीयकर्मबन्धस्वरूपनिरूपणम् ॥
अथ नैरयिकादिप्रकरणम् – अथ कांक्षामोहनीयकर्मणो वेदनप्रभृतिनिर्जरान्तं सूत्रसमुदायं नारकादिचतुविंशतिदण्डकैः संयोजयन्नाह-'नेरइया णं भंते' इत्यादि ।
मूलम्-नेरइया णं भंते कंखामोहणिज्जं कम्मं वेएंति ?। जहा ओहिया जीवा तहा नेरइया जाव थणियकुमारा। पुढविकाइयाणं भंते कंखामोहणिजं कम्मं वेएंति, हंता वेएंति । कहणं भंते पुढविकाइया कंखामोहणिजे कम्मं वेदोंत? गोयमा ! तेसिणं जीवाणं णो एवं तक्काइ वा सण्णाइ वा पण्णाइ वा मणेई वा वत्ति वा, अम्हे णं कंखामोहणिज्जं कम्मं वेएमो, वेएंति पुण ते। से नूणं भंते ! तमेव सच्चं नीसंकं जंजिणेहिं पवेइयं सेसं तं चेव, जाव पुरिसक्कारपरक्कमेइ वा, एवं जाव चउरिदियाणं । पंचिंदियतिरिक्खजोणिया जाव वेमाणिया जहा
ओहिया जीवा ॥ सू० १० ॥ मोहनीय कर्म का-उपशमन और उपशांत कर्म का निर्जरण, ये सब उत्थान, कर्म, बल, वीर्य और पुरुषकार पराक्रम की सहायता से होते हैं। अनुत्थान, अकर्म, अबल, अवीर्य और अपुरुषकारपराक्रम से नहीं होते हैं। ॥ सू. ९॥
॥ इति कांक्षामोहनीयकर्मबंधस्वरूप समाप्त ।। ઉદીરણ, ઉપશમ અને ઉપશાંત કર્મનું નિર્જરણ એ બધાં ઉત્થાન, કર્મ, બેલ, વીર્ય અને પુરુષકારપરાક્રમથી થાય છે પરંતુ તે અનુત્થાન, અકર્મ, અબળ, અવીર્ય અને અપુરુષાકાર પરાક્રમથી થતા નથી. એ ભાવ છે. સૂત્રો
આ કાંક્ષામોહનીય કર્મબંધ સ્વરૂપનું નિરૂપણ સમાપ્ત થયું.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
