________________
४८०
भगवती सूत्रे
"
6
यावत् ऋद्धिः - ऋद्धिसूत्रपर्यन्तं वाच्यमिति । तच्च संक्षेपत इत्थम् - 'नेरइयाणं तिण्णि कण्हलेस्सा, नीललेस्सा, काउलेस्सा' नैरयिकाणां तिस्रः कृष्णलेश्या - कृष्णाद्यास्तित्र इत्यर्थः ' तिरिक्वजोणियाणं छ तिर्यग्योनिकानां षट् 'एगिंदियाणं चत्तारि' एकेन्द्रियाणां चतस्रः " पुढवि - आउ-वणस्सईणं चत्तारि " पृथिव्यपुत्रनस्पतीनां चतस्रः, ' तेउ - बाउ - बेइंदिय - तेइंदिय- चउरिंदियाणं तिष्णि ' तेजो - वायु द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रिय- चतुरिन्द्रियाणां तिस्रः, पंचिदियतिरिक्खजोणियाणं छ' पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां पद्, इत्यारभ्य यावत् एएसि णं भंते जीवाणं कण्हलेस्सा णं, जाय सुक्कलेस्सा णं कयरे कय रेहिंतो अपिडिया वा महिड्डिया वा एतेवां भदन्त ! जीवानां कृष्णलेश्यानां यावत् शुक्ललेश्यानां कतरे कतरेभ्योऽपर्दिका वा महर्द्धिकावा, 'गोयमा कण्हलेस्सेहिंतो नीललेस्सा महिष्ड्डिया, नीलकही गई है । वह पाठ संक्षेपसे इस प्रकारसे है- “ नारक जीवोंके कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या ये तीन लेयाएँ होती हैं । तिर्यग्योनिक जीवों के छह लेश्याएँ होतीं हैं । एकेन्द्रिय जीवोंके चार लेश्याएँ होती हैं। पृथिवीकाय, अपूकाय, वनस्पतिकाय, इनके चार लेश्याएँ होतीं हैं। तैजस्काय, वायुकाय, द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय इन जीवों के तीन लेइयाएँ होती हैं। पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीवों के छह लेश्याएँ होती हैं, यहां से लेकर यावत् " एएसि णं भंते! जीवाणं कण्हलेस्साणं जाव सुकलेस्सागं करे करेहितो अपिडिया वा महिडिया वा ? गोयमा ! कण्हलेस्सेहितो नीललेस्सा महिड्डिया, नीललेस्सेहिंती कावोयलेस्सा महिडिया” हे भदन्त ! इन जीवों के कृष्णलेश्या वालों से ले कर शुक्ल
यावाले जीवों तक में कौन जीव किसकी अपेक्षा अल्पऋद्धिवाले તે પાઠ ટૂંકાણમાં આ પ્રમાણે છે-નારક જીવાને કૃષ્ણુલેસ્યા, નીલલેશ્યા અને કાપેાતલેશ્યા એ ત્રણ લેસ્યા હોય છે. તિ ચાનિના જીવોને છ લેશ્યાએ હોય છે, એકેન્દ્રિય જીવોને ચાર લેશ્યાએ હોય છે. પૃથિવીકાય, અપ્લાય અને વનસ્પતિકાયને ચાર લેસ્યાએ હોય છે. તેજસ્કાય, વાયુકાય, દ્વીન્દ્રિય શ્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય જીવોને ત્રણ લેશ્યાએ હોય છે. પંચેન્દ્રિય તિય ચ ાનિના જીવાને છ લેશ્યાએ હોય છે. ત્યાંથી શરૂ કરીને एएसिणं भंते! जीवाणं कण्हलेस्साणं जाव सुक्कलेस्साणं कयरे कयरेहिंतो अपिढिया वा महिढिया वा ? ” गोयमा ! कण्हलेस्सेहिंता नीललेस्सा महिडिडया, नीललेस्साहिंतो काबोयलेस्सा महिड्डिया ” હે પૂછ્યું ! કૃષ્ણલેશ્યાવાળાથી લઈને શુકલલેશ્યા સુધીના જીવામાં યી લેશ્યાવાળા જીવો કયી લેચાવાળા જીવો કરતાં અલ્પઋદ્ધિવાળા હોય છે ?
"
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
