________________
३५२
भगवतीसूत्रे कवर्जाः सप्तकर्मप्रकृतीः 'धणियबंधणबद्धाओ सिढिलबंधणबद्धाओ पकरेइ' गाढ बन्धनबद्धाः शिथिलबन्धनबद्धाः प्रकरोति । 'दीहकालहिइयाओ हस्सकालटिइयाओ पकरेइ ' दीर्घकालस्थितिका इस्वकालस्थितिकाः प्रकरोति । " तिव्वाणुभावाओ मन्दाणुभावाओ पकरेइ ' तीव्रानुभावाः मन्दानुभावाः प्रकरोति । 'बहुप्पएसग्गाओ -अप्पप्पसग्गाओ पकरेइ ' बहुप्रदेशाग्रा अल्पप्रदेशाग्राः प्रकरोति । एषां पदानामर्थोऽसंतानगारमूत्रबद् व्यत्ययेन विज्ञेयः । तत्र तु कर्मप्रकृतीनां वृद्धि करोति अत्र तु हासमिति ज्ञातव्यम् । आयुष्कर्म विषयेप्राह-' आउयं च णं कम्म' आयुकं च खलु कर्म न बध्नाति, अयमायुष्कर्मणो बन्धं न करोतीति । 'असायावेयणिज्जं च णं कम्म' असातवेदनीयं च खलु कर्म 'नो भुज्जो भुज्जो-उवचिणाई' नो भूयो भूयउपचिनोति चरमशरीरित्वात् । एवम्भूतः संवृतोऽनगारः 'अणाइयं च णं' अनादिकं च खलु ' अणवयग्गं' अनवनताग्रं 'दीहमद्धं ' दीर्घाद्धं दीर्घावं
कि संवृत अनगार आयुकर्म को छोड़ कर शेष सात कर्मों की प्रकृतियों को कि जिन्हें उसने पहले गाढ़ बंधन से बांधी थीं उन्हें शिथिल बंधन से बद्ध करने लगता है आदि । इन समस्त “ धणिय बंधनबद्धाओ" आदि पदोंका अर्थ असंवृत अनगारके सूत्र में जैसा किया गया है वैसा ही जानना चाहिये । परन्तु यहां उस अर्थको व्यत्यय ( उलटा ) से लगना चाहिये। वहां वह कर्म प्रकृतियों को जैसे बढ़ाता है यहां उनका वैसा हास करता है। आयुष्ककर्मका यह बंध नहीं करता है ऐसा जो कहा है वह चरमशरीरी की अपेक्षा से कहा गया है ऐसा जानना चाहिये। इसी तरहसे " असानावेदनीय कर्म को यह बारंबार उपचित नहीं करता है यह कथन भी जानना चाहिये। “अणाइयं, अणवयग्गं, दीहमद्धं, चाउरन्त
આયુકમ સિવાયની જે સાત કમ પ્રકૃતિને સંવૃત અણગારે પહેલાં ગાઢ બંધનથી બાંધી હતી તેમને તે શિથિલ બંધનથી બાંધવા મંડી જાય છે. ” बोले धणियबंधनबधाद्धो” माहि समस्त पानो मथ मस वृत २७॥२॥ સત્રમાં કર્યા પ્રમાણે જ સમજવાનો છે, પણ અહીં સંવૃતઅણગારની વાત હોવાથી તે અર્થની વિરુદ્ધ અર્થ લેવાનો છે. ત્યાં તે કર્મ પ્રકૃતિ ગાઢતર બનવાની વાત આવે છે અહીં તેમનો હાસ બતાવ્યું છે. તે આયુષ્કર્મનો બંધ બાંધતે નથી, એવું જે કહેવામાં આવ્યું છે તે ચરમશરીરીની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવ્યું છે તેમ સમજવું. એજ પ્રમાણે “તે અસાતવેદનીય કર્મને वारंवार ६५यय ४२ते नथी.” से थननी मतमा ५१ समा“अणाइयं,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
