________________
भगवतीसूत्रे उत्थया-उत्थानशक्त्या स्वासनात् उत्तिष्ठति, 'उहित्ता' उत्थाय 'जेणेव समणे भगवं महावीरे' यत्रैव श्रमणो भगवान् महावीरो विराजते ‘तेणेव उवागच्छइ' तत्रैवोपागच्छति, 'उवागच्छित्ता' उपागत्य 'समणं भगवं महावीरं श्रमणं भगवन्तं महावीरं, 'तिक्खुतो आयाहिण-पयाहिणं करेइ' त्रिकृत्व आदक्षिणप्रदक्षिणं करोति, 'करित्ता' कृत्वा 'वंदइ नमंसई' वन्दते नमस्यति, वंदित्ता णमंसित्ता' वन्दित्वा नमस्थित्वा, 'नच्चासण्णे नाइदूरे' नात्यासन्ने नातिदूरे ‘सुस्सूसमाणे णमंसमाणे' शुश्रूषमाणो नमस्यन् 'अभिमुहे विणएणं पंजलिउडे पज्जुवासमाणे एवं वयासी' अभिमुखो विनयेन पाञ्जलिपुटः पर्युपासीन एवमवादीत् । पागू व्याख्यातम् ॥सू०८॥ __ श्रीगौतमस्वामी किमवादीदित्याह- से नूणं भंते' इत्यादि ।
मूलम्-से नूणं भंते ! च्लमाणे चलिए१, उदीरिजमाणे उदीरिए २, वेइजमाणे वेइए ३, पहिजमाणे पहीणे ४, छिज्जमाणे छिण्णे ५,भिज्जमाणे भिण्णे६, दज्झमाणे दड्डे७, मिज्जमाणे मड़ेद, निजरिज्जमाणे निजिपणे १९॥ हंता गोयमा ! चलमाणे चलिए जाव निजरिज्जमाणे निज्जिपणे ॥सू० ९॥ ___ छाया-तन्नूनं भदन्त ! चलत् चलितम् १, उदीर्यमाणमुदीरितम् २, वेद्यमानं वेदितम् ३, प्रहीयमाणं पहीणम् ४, छिद्यमानं छिन्नम् ५, भिद्यमानं भिन्नम् ६, दह्यमानं दग्धम् ७, म्रियमाणं मृतम्८, निर्जीर्यमाणं निर्जीर्णम् १ ९। हन्त गौतम ! चलत् चलितं, यावत् निर्जीयमाणं निर्जीणम् ॥सू०९॥ प्रश्न करने की वांछारूप श्रद्धा के कारण हुए। क्यों कि इन्द्रमूति के चित्त में जब संशय हुआ तभी उन्हें प्रश्न करने की वांछा और कुतूहल जगे कि प्रभु मेरे प्रश्न का उत्तर कैसे देंगे? मैं इस अर्थ को उनसे किस तरह समझू ? । अवशिष्ट पदों का अर्थ सुगम है ॥ सू०८॥
से नूणं भंते चलमाणे चलिए ' इत्यादि। मूलार्थ-हे भगवन् ! जो चल रहा है वह चल चुका, उदीयमान है-जिसकी उदीरणा हो रही है-वह उदीरित हो चुका, जिसका वेदन हो रहा है પિદા થયા હતા. કારણ કે જ્યારે ઇન્દ્રભૂતિના મનમાં સંશય થયે ત્યારે તેમને પ્રશ્ન પૂછવાની ઈચ્છા અને કુતૂહલ થયા કે પ્રભુ મારા પ્રશ્નોને ઉત્તર કેવી રીતે દેશે ? હું આ અર્થને તેમની પાસેથી કેવી રીતે સમજુ બાકીનાં પદેને અર્થ સરળ છે. સૂ.૮
" से नूण चलमाणे चलिए" त्यादि મલાઈ શ્રી ગૌતમ સ્વામી ભગવાન મહાવીરને પૂછે છે–હે ભગવાન ! જે ચાલી રહેલ છે તે ચાલી ચૂકર્યું, જેની ઉદીરણા થઈ રહી છે, તે ઉદીરિત ઉદીર્ણ થઈ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
