________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. १ उ. १ सू० ५
श्रीमहावीरवर्णनम् ११९ वान् इति भावः । 'चंद - सूर - संख-चक - दिसासोत्थिय - पाणिलेहे' चन्द्र - सूर-शङ्खचक्र - दिकस्वस्तिक - पाणिरेखः - चन्द्रसूर्यादिरेखा हस्ते विद्यमानाः प्रशस्तफलप्रदा भवन्ति, ताभिश्चन्द्रादि रेखाभिचिह्नितहस्तवानित्यर्थः, 'कणग-सिलायलज्जल - पसत्थ- समतल - उवचिय - वित्थिष्ण - पिहुलवच्छे 'कनक - शिलातलो ज्ज्वल-प्रशस्तू – समतलो - पचित- विस्तीर्णपृथुल - वक्षस्कः, तत्र - कनकशिलातलवत् - सौवर्णपट्टिकावत्, उज्ज्वलं देदीप्यमान, प्रशस्तं = सुलक्षणोपेतं, समतलं च= उन्नताऽऽनतरहितम्, उपचितं = पुष्टं, विस्तीर्णपृथुलम्, अतिविशालं, वक्षः = उरःस्थलं यस्य स तथा ' सिरिवच्छंकियवच्छे ' श्रीवत्साङ्कतवक्षस्कः- श्रीवत्सेन=शुभचिह्नविशेषेण अङ्कित = चिह्नितं वक्षः = हृदयस्थलं यस्य स तथा, 'अकरंडय - कणगरयय - निम्मल - सुजाय - निरुवहय - देहधारी' अकरण्डुक - कनक - रुचक-निर्मलसुजात - निरुपहत - देहधारी, तत्र - अकरण्डकः - 'करंडुय' इति पृष्ठभागास्थिवाचको देशीयः [: शब्द:, अदृश्यमानं करण्डकं = पृष्ठभागास्थिकं यस्य देहस्य स अकरण्डकः, तथा कनकरुचकः = सुवर्णवर्णयुक्तः, तथा निर्मलः, सुजातः, निरुपहतः = रोगादिबाधारहितो यो देहस्तं देहं धरतीत्येवंशीलो यः स तथा 'अट्टसहस्स - पडिपुण्ण - वरपुरिस लक्खण - धरे ' अष्टसहस्र - प्रतिपूर्ण - वरपुरुषलक्षण - धरः - अष्टोत्तरं सहस्रम् - अष्टसहस्रं प्रतिपूर्णम् = अन्यूनं, वरपुरुषाणां लक्षणं स्वस्तिकादिकम्, दक्षिणावर्तक स्वस्तिक के आकार की रेखाएँ थीं । (चंद - सूर ० इत्यादि ) इस तरह प्रभु के हाथों में ये चन्द्र सूर्य आदि की जो रेखाएँ थीं प्रशस्त फल की देनेवाली थीं। ( कणग० ) प्रभु का वक्षःस्थल कनकपाषाण जैसा निर्मल था। शुभ लक्षणों से युक्त था । समतलवाला था । पुष्ट था । अतिविशाल था, और श्रीवत्स चिह्न से अंकित था । (अकरंडुय० इत्यादि) प्रभु का देह ऐसा था कि हड्डी नहीं दिखती थी । करंडुय यह देशीय शब्द है । इसका अर्थ पृष्ठ भाग की हड्डी है । तथा वह देह कनक जैसी कान्तिवाला था । निर्मल था। सुजात था । रोगादि बाधा से रहित था । तथा उत्तमपुरुष के १००८ लक्षणों से संपन्न था। प्रभु के दोनों इत्यादि) प्रलुना हाथमां यन्द्र, सूर्य माहिनी ने रेभाओ हुती ते प्रशस्त ज हेनारी हुती. ( कणग० ) असुनुं वक्षःस्थण उनपाषाण वं निर्माण हुतु. શુભ લક્ષણા વાળું હતું, સમતલ, પુષ્ટ અને અતિવિશાળ હતું. અને તેના पर श्रीवत्स चिह्न हेतु . ( अकरंडुय० इत्यादि) प्रभुनं शरीर मे हेतु डाउ તે દેખાતાં જ ન હતાં. “કર ુય” શબ્દના અર્થ પૃષ્ઠ ભાગનું હાડકું થાય છે. ભગવાનના દેહ કનકના જેવી કાન્તિ વાળેા હતેા, નિર્મળ હતા, સુંદર હતા, ગાઢિ બાધાઓથી રહિત હતા, તથા ઉત્તમ પુરુષના ૧૦૦૮ લક્ષણાથી ચુત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧