________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ० १ सू० ५ श्रीमहावीरवर्णनम् ११७ =प्रमाणयुक्तौ,विपुलौ-विस्तीर्णी सामुद्रिकशास्त्रोक्तलक्षणयुक्तौ स्कन्धौ यस्य स तथा, सिंहव्याघ्रादिवत्सामुद्रिकोक्तलक्षणयुक्तप्रमाणसहितविशालस्कन्धवान् इति भावः । 'जुगसंनिभ-पीण-रइय-पीवर-पउट्ठ-सुसंडिय-सुसिलिट्ठ-विसिट्ठ-घण-थिर-सुबद्धसंधि-पुरवरफलिह-वट्टियभुए ' युगसनिभ-पीन-रतिद-पीवर-प्रकोष्ठ-सुसंस्थितमुश्लिष्ट-विशिष्ट-घन-स्थिर-सुबद्ध-सन्धि-पुरवरपरिघ-वर्तितभुजः, युगेन-शकटाग्रायामस्थितकाष्ठेन सनिभौ-तुल्यौ, पीनौ-पुष्टौ, रतिदौ-प्रीतिप्रदौ पीवरप्रकोष्ठौ -'कफोणि' ' खूणी ' इति भाषाप्रसिद्धाद् हस्तस्य मध्यसन्धिभागादधस्तान्मणिबन्धपर्यन्तो भागः प्रकोष्ठ उच्यते, पीवरौ-पुष्टौ प्रकोष्ठौ ययो(जयोस्तो, सुसंस्थितौ = सुन्दरसंस्थानवन्तौ, पुनः कीदृशौ ? मुश्लिष्टाः = संयुक्ताः, विशिष्टाः = प्रधानाः, घनाः = सघनाः स्थिराः = दृढाः सुबद्धाः सुष्ठु बद्धाः स्नायुभिः सन्धयः अस्थिसंयोगस्थानानि ययोस्तौ-सुश्लिष्टविशिष्टघनस्थिरसुबद्धसन्धी, पुनः कीदृशौ ?- पुरवरपरिघवत् श्रेष्ठनगरार्गलावत् वर्तितौ= वर्तुलौ बाहू-भुजौ यस्य स तथा, सुन्दरनगरार्गलावत् दृढदीर्घभुजवान् इति भावः । 'भुयगीसर - विउल - भोग - आयाण - पलिओच्छूढ – दीह – बाहू, भुजगेश्वर- विपुल-भोगा-दान-पर्यवक्षिप्त-दीर्घ - बाहुः, भुजगेश्वरः सर्पराजः, तस्य विपुलभोगः = विशालदेहः, स च आदानाय = वाञ्छितवस्तुग्रहणाय, प्रमाणयुक्त, और विपुल--सामुद्रिकशास्त्रोक्त लक्षणों से युक्त थे । (जुगसंनिभइत्यादि) प्रभु की दोनों भुजाएँ गाड़ीके युग के समान लंबी थों, पुष्ट थीं, आनंदप्रद थीं, तथा इनकी दोनों टेहनियों (कोणियों के नीचेका भाग बहुत मजबूत था। इन का संस्थान बहुत सुहावना था और यह सुश्लिष्ट था। विशिष्ट था। सघन था। दृढ था। इनके संधिस्थान स्नायुओं से खूब अच्छी तरह से जकडे हुए थे, तथा नगर के श्रेष्ठ अर्गला की तरह यह वर्तुल था। (भुजगीसर० इत्यादि) प्रभु के दोनों बाहु कुछ लेने के लिये दण्ड की तरह फैलाये गये भुजगेश्वरके विशाल शरीर કંધ જેવા પ્રતિપૂર્ણ–પ્રમાણયુક્ત, અને વિપુલ-સામુદ્રિકશાસ્ત્રોક્ત લક્ષણોથી યુક્ત उता. (जुगसंनिभ० इत्यादि) प्रभुनी मन्ने मुल डीन युगनावी eit, पुष्ट, અને મનહર હતી અને તેની બન્ને કેણીઓને નીચેનો ભાગ ઘણેજ મજબૂત હતો. તેમને આકાર ઘણું જ સુંદર હતો અને તે સુશ્લિષ્ટ, વિશિષ્ટ, સઘન અને દઢ હતું. તેનાં સંધિસ્થાને સ્નાયુઓ દ્વારા ઘણું સારી રીતે બાંધેલા उतi मने नाना श्रेष्ठ २जियाना २ ते वतु॥४॥२ ता. (भुजगीसर० इत्यादि ) प्रभुन॥ मन्ने मा ४४४ देवाने भाटे 3नी मसावेत
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
