________________
९२८
समवायाङ्गसूत्रे 'अट्ठहत्तरिजोयणसयसहस्से' अष्टसप्ततियोजनशतसहस्राणि सन्ति, 'एत्थ णं' अत्र खलु 'रयणप्पभाए पुढवीए' रत्नप्रभायां पृथिव्यां 'चउसहो असुरकुमारावाससयसहस्सा' चतुः षष्टिरसुरकुमारावासशतसहस्राणि चतुः षष्ठिलक्षपरिमितानिअसुरकुमारभवनानि ‘पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि । 'ते णं भवणा' तानि खलु भवनानि 'बाहि' बहिः 'बट्टा' वृत्तानि 'अंतो' अन्तः 'चउरंसा' चतुरस्राणि-चतु:कोणानि 'अहे' अधः 'पोक्खरकणियासंठाणसंठिया' पुष्करकर्णिकासंस्थानसंस्थितानि= पुष्करकर्णिका-कमलबीजकोशस्तस्या यत्संस्थानम्-आकृतिस्तद्वत्संस्थितानि, पुष्करकणिका हि-उन्नतसमचित्रविन्दुयुक्ता भवति, पुनः कीदृशानि ? 'उक्किण्णंतरविउलगंभीरखायफलिहा' उत्कीर्णान्तरविपुलगम्भीरखातपरिखाणि उत्कीर्ण-भुवमुत्कीर्यपालीरूपं कृतमन्तरम् =अन्तरालं ययोस्ते उत्कीर्णान्तरे, ते विपुलगम्भीरे खातपरिखे येषां तानि तथोक्तानि, अयं भावः-खातं हि-अध उपरि च समं भवति, परिखा तु उपरि विशाला अधः संकुचिता, तयोर्मध्ये पाली यत्र वर्तते, एतादृशानि भवनानीति । तथा 'अट्टालय चरिय दारगोउरकवाडतोरणपडिदुवारदेसभागा' अट्टालकचरिकाद्वारगोपुरकपाटतोरण प्रतिद्वार देशभागानि-अट्टालकम्'अटारी' इति भाषाप्रसिद्धम्, 'चरिया' चरिका-नगरमाकारयोरन्तरमष्टहस्तो मार्गः, 'दारगोउर' द्वारगोपुराणि-द्वाराणि च तानि गापुराणि, द्वारगोपुराणि=पुरद्वाराणि 'पुरद्वारं तु गोपुर' मित्यमरः, 'कवाड' कपाटानि-प्रसिद्धानि तोरण' तोरणानिबहिराणि 'तोरणोऽस्त्रीबहिद्वार' मित्यमरः, 'पडिदुवार' प्रतिद्वाराणि अवान्तहैं। वे आवास रूप भवन बाहिर में गोल हैं, भीतर में चतुष्कोण हैं। इनका नीचे का भाग कमल की कर्णिका का जैसा आकार होता है वैसे आकार वाला है। जमीन को खोद कर पालीरूप अन्तराल जिनका किया गया है ऐसे खात और परिघा जिनके विपुल एवं गंभीर हैं। खात नीचे ऊपर सम होता है तथा परिघा ऊपर बिशाल और नीचे सकुचित होती है। इनके पास के प्रदेश में अटारी हैं आठ हाथ प्रमाण मार्ग हैं। तथा पुर द्वार, कपाट, तोरण-बहिार और प्रतिद्वार-अवान्तर द्वार हैं। ये सब આવાસ છે તે આવાસરૂપ ભવન બહારથી ગોળ અને આ દરથી ચતુષ્કોણ છે. તેમનો નીચેને ભાગ કમળની કર્ણિકાના જેવા આકારને હોય છે. જમીનને ખેદીને તેમના ફરતી બનાવેલ ખાઈ (ખાત) અને તેમની પરિઘા વિપુલ અને ગંભીર છે. ખાત (ખાઈ) ઉપર તથા નીચે સમપ્રમાણ હોય છે. પરિઘા ઉપરથી વિશાળ અને નીચેના ભાગમાં સાંકડી હોય છે. તે આવાસોને અટારીઓ હોય છે અને તેમની પાસે આઠ હાથ પહોળે માગ હોય છે. તથા તેમને પુરદ્વાર, કપાટ, તેરણ,બહિદ્ધર અને પ્રતિદ્વાર–અવાન્તરદ્વાર હોય છે. તે બધા ભવનો પથ્થર ફેંકવાના
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર