________________
समवायाङ्गसूत्रे मूलम्-जे देवा किडिं सुकिहि किडियावत्तं किहिप्पभं किडिजुत्तं किटिवण्णं किहिलेसं किडिज्झयं किठिसिंग किहिसिहं किडिकूडं किट्ठत्तरवडिंसगं विमाणं देवत्ताए उववण्णा, तेसिणं देवाणं उक्कोसेणं चत्तारि सागरोवमाइं ठिई पण्णत्ता। ते णं देवा चउण्हं अद्धमासाणं आणमंति वा पाणमंति वा ऊससंति वा नीससंति वा, तेसिं देवाणं चउहि वाससहस्सेहिं आहारहे समुप्पज्जइ । अत्थेगइया भवसिद्धिया जीवा जे चउहिं भवग्गहणेहि सिन्झिस्संति बुज्झिस्संति मुच्चिस्संति परिनिव्वाइस्संति, सव्वदुक्खणं अंतं करिस्संति ॥१७॥
टीका-'जे देवा' इत्यादि । ये देवाः कृष्टि सु कृष्टि कृष्ट्यावर्त कृष्टिप्रभ कृष्टियुक्तं कृष्टिवर्ण कृष्टिलेश्यं कृष्टिध्वजं कृष्टिश्रृंङ्ग कृष्टिसृष्टं कृष्टिकूटं कृष्ट्युत्तरावतंसकं विमानं एतन्नामकेषु द्वादशविधविमानेषु देवत्वेन उत्पन्नाः, तेषां खलु देवानामुत्कर्षण चत्वारि सागरोपमानि स्थितिः प्रज्ञप्ता । ते खलु देवाः चतु
मर्द्धमासानाम्=मासद्वयानन्तरमित्यर्थः आनन्ति-आन्तरं श्वासं गृह्णन्ति, प्राणन्ति =आन्तरं निश्वासं गृह्णन्ति, उच्छसन्ति बाह्यमुच्छासं गृह्णन्ति, निश्वसन्ति बाह्य निःश्वासं गृह्णन्तीत्यर्थः । तेषां देवानां चतुर्मिर्वर्षसहस्रः आहारसंज्ञा समुत्पद्यते।
'जे देवा' इत्यादि। टीकार्थ-जो देव, कृष्टि, सुकृष्टि कृष्टयावत्त, कृष्टिप्रभ, कृष्टियुक्त, कृष्टिवर्ण, कृष्टिलेश्य, कृष्टिध्वज, कृष्टिश्रृंग, कृष्टिमृष्ट कृष्टिकूट और कृष्टयुत्तरावतंसक, इन बारह प्रकार के विमानों में देव की पर्याय में उत्पन्न होते हैं, उन देवों की उत्कृष्ट स्थिति चार सागरोपम की होती है। वे देव चारपक्ष में अर्थात् दो माह के बाद में आन्तर श्वास लेते हैं, आन्तर निःश्वास लेते हैं बाह्य उच्छास लेते हैं, और बाह्य निःश्वास लेते हैं। उन देवों को चार हजार वर्ष के
'जे देवा' इत्यादि। _ltथ-२ हे, पृष्टिं सुष्टि, दृष्टयावत कृष्टिन, कृष्टियुत, कृष्टि', टिवेश्य, કૃષ્ટિધ્વજ, કૃષ્ટિભ્રંગ, કૃષ્ટિસૃષ્ટ. કષ્ટિકૂટ, અને કષ્ટટ્યુત્તરાવતંસક, એ બાર પ્રકારનાં વિમાનોમાં દેવની પાયમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે દેવની ઉત્કૃષ્ટસ્થિતિ ચાર સાગરેપમની હોય છે. તે દેવ ચાર પખવાડિયામાં એટલે કે મહિને અંદર શ્વાસ લે છે, અંદર નિઃશ્વાસ લે છે, બહાર ઉચ્છવાસ લે છે. તે દેવને ચાર હજાર વર્ષ પછી
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
