________________
भावबोधिनी टीका. पञ्चसहस्त्रतमं समवायनिरूपणम् पञ्चसहस्रतम समवायमाह
मूलम्--धरणितले मंदरस्सणं पव्वयस्स बहुमज्झदेसभाए रुयगनाभीओ चउदिसिं पंच पंच जोयणसहस्साई अबाहाए अंतरे मंदरपव्वए पण्णत्ते ।।सू. १५७॥
___टीका--'धरणितले' इत्यादि-मंदरस्स णं पव्वयस्स' मन्दरस्प खलु पर्वतस्य 'बहुमझ देसभाए' बहुमध्यदेशभागे 'धरणियले' धरणितले समभूमागे 'रुयगनाभी ओ' रुचकनाभेः-रुचकोनाभिरिव चक्रस्य तुम्बमिव रुचकनाभिस्तस्मात् -नाभिसदृशाद् रुचकात् इत्यर्थः, रुचको हि अष्टप्रदेशात्मको तिर्यग्लोकस्य मध्ये स्थितो दिशां विदिशां च प्रभवः, अर्थात् तत एव दिशां विदिशां च मानं भवति । तदुक्तम्
"अट्ठपएसो रुयगो तिरियं लोगस्स मज्झयारम्मि ।
एसप्पभवो दिसाणं एसेव भवे अणुदिसाणं ॥१॥ छाया-अष्टप्रदेशो रुचकस्तियग्लोकस्य मध्ये ।
एष प्रभवो दिशामेष एव भवेदनुदिशाम् ॥१॥ इति । 'चउदिसि' चतुर्दिक्षु 'पंचपंच जोयणसहस्साई' पञ्चपञ्चयोजनसहस्राणि-पश्च पञ्चसहस्रयोजनानि 'अबाहाए' अबाधया व्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे-दूरे 'मंदरपन्चए' मन्दरपर्वतः-मन्दरपर्वतान्तभागः 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः। अधं भावः-मेरु
अब सूत्रकार पांच हजार ५००० वें समवाय का कथन करते है'धरणितले मंदरस्सणं' इत्यादि ।
टीकार्थ-सुमेरु पर्वत के बहुमध्य देश भागवाले धरणितल मेंसमभूभाग में-उपरनीचे जो आठ रूचक प्रदेश हैं कि जिनसे दिशा और विदिशाओं का विभाग होता है उनसे, चारों दिशाओं में व्यवधान की अपेक्षा सुमेरू पर्वत का अन्तभाग पांच पांच हजार योजन दूर है। નામનું નીલવંત પર્વત પર આવેલું હૃદ ચાર હજાર એજનના વિસ્તારવાળું છે અને તેમાં કીર્તિ દેવી રહે છે. સૂ, ૧૫દા
इवे सूत्रा२ पाय २ (५०००) नां समवायो ४९ छ--'धरणितले मंदरस्स गं' इत्यादि ।
ટીકાથ–સુમેરુ પર્વતના બહુ મધ્ય દેશ ભાગવાળા ઘરણિ તળમાં સમભૂમિભાગમાં ઉપર નીચે જે આઠ રુચક પ્રદેશ છે કે જેના વડે દિશાઓ અને વિદિશા એના વિભાગ થાય છે, તે પ્રદેશોથી ચારે દિશાઓમાં સુમેરુ પર્વતનાં અતિમ ભાગ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
