________________
भावबोधिनी टीका. अष्टनवतितमं समवायनिरूपणम्
६०३
हस्सा' अष्टनवतियोजन सहस्राणि 'अबाहाए' अबाधया - व्यवधानेन 'अतरे' अन्तरे - दूरे 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः । अयं भावः - भद्रशालवनस्य बहुसमरमणीय भूमि - भागात् पञ्चशतयोजनोपरि मेरोः प्रथममेखला । तत्र पञ्चशतयोजनोच्छ्रितन व कूटवत्वेन पञ्चशतयोजनोच्छ्रितं मेरु सर्वतः समन्तात्सम्परिवेष्टय संस्थितं नन्दनवनम्, इति मेरोर्मूलाद् नन्दनवनस्योपरितनश्चरमान्तः एकसहस्रयोजन परिमितः । पण्डकबनं मेरुशिखर व्यवस्थितम् । मेरोरुच्चत्वं हि मूलतो नवनवतियोजन सहस्रपरिमितम् । अत आद्ये योजनसहस्रे निःसारिते सूत्रोक्तमन्तरं भवति । 'मंदरस्स णं पव्वयस्स' मन्दरस्य खलु पर्वतस्य 'पच्चत्थिमिल्लाओ चरमंताओ' पाश्चात्य च्चरमान्तात् 'गोथुभस्स आवासपव्वयस्स' गोस्तूपस्य आवासपर्वतस्य 'पुरथिमिले चरमंते' पौरस्त्यश्वरमान्तो योऽस्ति, 'एस णं' एष खलु 'अट्ठाणउड़ जोयणसहरसाई' अष्टनवतियोजन सहस्राणि 'अबाहाए' अबाधया = व्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे - दूरे 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः। अयं भावः - मेरोः पाश्चात्यचरमान्ताद् गोस्तूपदूर है। इसका तात्पर्य इस प्रकार से है - भद्रशालवन के बहुसमरमणीय भूमिभाग से पांचसौ योजन ऊपर में मेरु पर्वत की प्रथम मेखला है। उसमें नंदनवन है। इस नंदन वन में पांचसौ योजन ऊँचे नौ कूट हैं। इन कूटों द्वारा नंदनवन पांच सौ योजन ऊँचे मेरु पर्वत को सब तरह सब और से घेरे हुए हैं। इस तरह मेरु के मूलभाग से लगाकर नन्दनवन का उपर के आखिरी भाग एक हजार योजन का हो जाता है। पंडकवन मेरु की चोटी पर व्यवस्थित है। मेरु की ऊँचाई ९९ नन्नानवें हजार योजन की है। इनमें से यह आदि का एक हजार कम करने पर ९८ अठानवें हजार योजन सूत्रोक्त अन्तर आ जाता है। सुमेरु पर्वत के पश्चिम के अन्तिम भाग से गोस्तृप नामक आवासपर्वत का जो पूर्व के अन्तिम भाग है वह व्यवधान की अपेक्षा ९८ अठानवे हजार योजन दूर है। ભદ્રશાલવનના ખર્ડુસમરમણીય ભૂમિભાગથી પાંચસા યેાજન ઉપરની બાજુએ મેરુ પતની પહેલી મેખલા છે. તેમાં નંઢનવન છે. તે નંદનવનમાં ૫૦૦ પાંચસો ચાજન ઊંચા નવ ફૂટ છે-તે છૂટો દ્વારા નંદનવન પાંચસે ચાજનની ઊચાંઇ સુધી મેરૂ પતને દરેક તરફથી ઘેરીને આવે છે. આ રીતે મેરૂના મૂળપ્રદેશથી નન્દનવનના ઉપરના અન્તિમ પ્રદેશ ૧૦૦૦ એકહજાર થઈ જાય છે, પ`ડકવન મેરૂની ટોચ પર આવેલુ છે. મેરૂની ઊંચાઇ ૯૯ નવાણું હજાર ચેાજનની છે. તેમાંથી શરૂઆતના ૧૦૦૦ એકહજાર ચેાજન બાદ કરવાથી સૂત્રોકત ૯૮૦૦૦ અઠાણુ હજાર યેાજનનુ અ'તર આવી જાય છે, સુમેરુ પર્વતના પશ્ચિમના અન્તિમ ભાગથી ગેાસ્તૂપ નામના આવાસ પ°તને પૂર્વના અન્તિમ ભાગ ૯૮૦૦૦ અઠાણું હજાર યેાજન દૂર છે. તેનું
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
·