Page Text
________________
४८८
_____ समवायाङ्गसूत्रे ६/१९) इति, तस्यार्धकरणेन (६७५५ ३/१९) वाहुप्रमाणं भवति । मंदरस्स णं पव्वयस्स' मन्दरस्य खलु पर्वतस्य 'पुरथिमिल्लाओ चरमंताओ' पौरस्त्या चरमान्तात् 'गोयमदीवस्स पुरथिमिल्ले चरमंते' गौतमद्वीपस्य पौरस्त्यश्वरमान्तो योऽस्ति, 'एस ' एष खलु 'सत्तसहिँ जोयणसहस्साई' सप्तषष्टि योजनसहस्राणि यावत् 'अबाहाए' अबाधया 'अंतरे' अन्तरे दूरे ‘पन्नत्ते' प्रज्ञप्तः। गौतमद्वीपो हि मेरोः पूर्वान्तमारभ्य अपरस्यां दिशि जगतीबाह्यान्तप्रदेशावधिकात् पञ्चपञ्चाशत्सहस्रयोजनप्रमाणात जम्बूद्वीपात् परतो द्वादशयोजनसहस्राण्यतिक्रम्य लवणसमुद्रमध्ये वर्तते । 'सव्वेसि पि णं नक्खत्ताणं' सर्वेषामपि खलु नक्षत्राणां 'सीमाविक्रवं भेणं' सीमाविष्कम्भः खलु-पूर्वापरतश्चन्द्रस्य नक्षत्रभोगक्षेत्रविस्तारः खलु सत्तसट्ठिभागभइए' सप्तषष्टयाभागैर्भाजित:-अहोरात्रपरिमितकालेन नक्षत्र यावत्क्षेत्रं भुड़े, तस्मिन् सप्तषष्टया भागे कृते सति 'समंसे' समांशः='पण्णत्ते तो जो १३५१० ६/१९ भाग बचते हैं उनका आधा करने पर ६७५५ ३/१९ बाहु का प्रमाण निकल आता है। सुमेरुपर्वत का जो पौरस्त्य-पूर्वदिशा का चरमांत-अन्तिम भाग है उससे, गौतमद्वीप का पौरस्त्यपूर्वदिशा का चरमान्त-अन्तिम भाग व्यवधान की अपेक्षा ६७ सरसठ हजार योजन दूर है। मेरु पर्वतका जो पूर्वान्त भाग है वहां से लेकर पश्चिमदिशा-में जगती के बाहिर के अन्तिम प्रदेश तक जो ५५पचपन हजार योजन प्रमाण जंबूद्वीप है उस से आगे१२बारह हजार योजन आगे जाने पर लवणसमुद्र के बीच में यह गौतमद्वीप है। समस्त नक्षत्रों का सीमाविष्कंभ६७ सरसठ का भाग देने पर समांश कहा गया है। तात्पर्य इसका इस प्रकार से है कि अहोरात्र संबंधी परिमित काल से नक्षत्र जितने क्षेत्र का भोग करता है, उसमें ६७ सरसठ का भाग देने पर जो समान अंशता आती है वही समस्त नक्षत्रों का समान अंशरूप सीमा विष्कंभ है। ૬/૧૯ ભાગ બાકી રહે છે તેને અર્ધો ભાગ કરતાં ૬૭૫૫ ૩/૧૯ બાહુનું પ્રમાણ આવી જાય છે. સુમેરુ પર્વતને પૂર્વને આખરી ભાગ, ગૌતમ દ્વિીપના આખરી ભાગથી સડસઠ(૭)હજાર જનને અંતરે છે. મેરુ પર્વતને જે પૂર્વાન્ત ભાગ છે ત્યાંથી લઈને પશ્ચિમ દિશાની જગતી (કેટ) ના બહારના અન્તિમ પ્રદેશ સુધી પંચાવન હજાર યોજનપ્રમાણે જે જ બૂઢીપ છે, તેનાથી બાર હજાર પેજન આગળ જતાં લવણસમુદ્રની વચ્ચે ગૌતમદ્વીપ આવે છે. સમસ્ત નક્ષત્રોના સીમાવિષ્કને ૬૭ સડસઠ વડે ભાગતા સમાંશ કહેલ છે. તેનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે-અહોરાત્ર(દિવસ રાત)પરિમિત કાળથી જેટલા ક્ષેત્રને નક્ષત્ર ભોગ કરે છે તેને ૬૭ સડસઠ વડે ભાગતાં જે સમાનાંશતા આવે છે, એ જ સમસ્ત નક્ષત્રાને સમાન અંશરૂપ સીમા વિષ્ક છે. આ સીમા સડસડ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |