Page Text
________________
भावबोधिनी टीका. एकोनषष्ठि समवाय निरूपणम्
४६३
भवन्ति, तस्य संवत्सरस्य ' एगमेगे उऊ' एकैकऋतु: 'एगणसडि राइदियाई' एकोनषष्टिं रात्रिन्दिवानि (५९) 'राईदियग्गेणं' रात्रिन्दिवाग्रेण = अहोरात्र परिमा णेन प्रज्ञप्तः। अयं भावः - एकोनत्रिंशद्रात्रिन्दिवानाम् अहोरात्रस्य षष्टिभागेषु द्वात्रिंशद्भागानां च एकश्चान्द्रमासो भवति । स च कृष्णप्रतिपदमारभ्य पौर्णमासीपर्यन्तो भवति । द्वाभ्यां चान्द्रमासाभ्याम् अर्थात् एकोनषष्ट्या रात्रिन्दि
ऋतुर्भवति । एकस्मिन्मासे एकोनत्रिंशद्ात्रिन्दिवानि (२९) अहोरात्रस्य षष्टिभागेषु द्वात्रिंशद्भागाश्च३२ / ६०भवन्ति, अतो द्वयोर्मासयोरेकोनषष्टिं रात्रिन्दिवानि अहोरात्रस्य पष्टिभागेषु चत्वारो भागाश्र५९ ४ / ६० भवन्ति । परन्त्वत्र चतुर्णां भागानामविवक्षया एकोनपष्टिरात्रिन्दिवानि प्रोक्तानि । 'संभवे णं अरहा' संभवः खल अर्हन ' एगुणसहिं पुब्वसयसहस्साई एकोनषष्टिपूर्वशतशहस्राणि= एकोनषष्टिलक्षपूर्वाणि 'अगारमज्झे' अगारमध्ये = गृहस्थावासमध्ये 'वसित्ता' उषित्वा 'मुंडे जाव पव्वइए' मुण्डो यावत् प्रब्रजितः । यत्तु - 'आवश्यके तु चतुः पूर्वा
ऋतुएँ होती हैं। उस संवत्सर की एक एक ऋतु ग्रहोरात्र के परिमाण की अपेक्षा५९ उनसठ अहोरात्र की कही गई है। तात्पर्य इसका इस प्रकार से है कि२९ उनतीस अहोरात्र का और एक अहोरात्र के ६० साठ भागों में से३२ भाग का एक चांद्रमास होता है। कृष्णपक्षकी प्रतिपदा से प्रारंभ होकर यह पौर्णमासी तक रहता है दो चांद्रमासों से अर्थात् ५९ उनसठ अहोरात्र से १ एक ऋतु साध्य होती है। एक मास में २९ उनतीस अहोरात्र और एक अहोरात्र के ६० साठ भागों में से बत्तीस भाग होते हैं परन्तु वहां चार भागों की विवक्षा नहीं होने से सूत्रकार ने ५९ उनसठ अहोरात्र ही कहे हैं। संभवनाथ भगवान् ५९ उनसठ लाख पूर्वतक गृहस्थावास में रहकर बाद में मुंडित यावत् प्रव्रजित-दीक्षित हुए हैं। आवश्यकसूत्र में जो चार
સાંવત્સર કહે છે. તે ચાંદ્ર સવસરમાં બાર માસ તથા છ ઋતુઓ હાય છે તે સંવત્સરની પ્રત્યેક ઋતુ ઓગણસાઠ અહારાત્ર (દિનરાત)ની કહેલ છે. તેનુ તાત્પ આ પ્રમાણે છે-એક ચાંદ્રમાસના ૨૯/૩૨/૬૦ મહારાત્ર થાય છે. કૃષ્ણપક્ષની પ્રતિપદા (એકમ) થી શરૂકરીને પૂનમ સુધીમાં એક ચાંદ્રમાસ થાય છે. એ ચાંદ્રમાસાની એટલે કે એગણસાઠ(૫૯) દિનરાતની એક ઋતુ થાય છે. એક માસમાં ૨૯/૩૨/૬૦ દિનરાત થાય છે. એ રીતે એક ઋતુના૫૯/૪/૬૦દિનરાત્ર થાય. પણ અહી' ૪ ભાગાની ગણતરી નહી કરવાથી સૂત્રકારે ઓગણસાઠ દિનરાત કહેલ છે. સંભવનાથ ભગવાન ૫૯ ઓગણસાઇઠ લાખ પૂર્વ સુધી ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહીને પ્રવ્રુજિત-દીક્ષિત થયા હતા.
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |