________________
भावबोधिनी टीका. द्वात्रिंशत्तमे समवाये योगसंग्रहानिरूपणम्
३६५
उपरितनोपरितनग्रेवेयकविमानेषु देवत्वेनोत्पन्नाः, तेषां खलु देवानामुत्कर्षण एकत्रिंशत्सागरोपमाणि स्थितिः प्रज्ञप्ता । ते खलु देवा एकत्रिंशताऽर्धमासैरानन्ति वा प्राणन्ति वा उच्चसन्ति वा निःश्वसन्ति वा । तेषां खलु देवानामेकत्रिंशद्वर्षसहस्रराहारसज्ञा समुत्पद्यते । सन्त्येके भवसिद्धिका जीवा ये एकत्रिंशता भवग्रहणैः सेत्स्यन्ति, भोत्स्यन्ते, मोक्ष्यन्ति, परिनिर्वाग्यन्ति, सर्वदुःखानामन्तं करिष्यन्ति ।। सू. ६८ ॥ द्वात्रिंशत्तमं समवायमाह
मूलम्-बत्तीसं जोगसंगहा पण्णत्ता, तं जहा-आलोयण, निरवं. लावे, आवईसु दढधम्मया। अणिस्सिओ वहाणे य, सिक्खा, निप्पडिकम्मया, ॥१॥ अण्णायया, अलोभे य, तितिक्खा, अजवे, सुइ। सम्मंदिट्री, समाही य, आयारे, विणेओवए ॥२॥ धिईमईय, संवेगे." पणिहि, सुविहि, संवरे । अत्तदोसोवसंहारे, सव्वकामविरत्तया॥३॥ स्थिति ३१ इकतीस सागरोपम की है। जो देव उपरितन उपरितन ग्रैवेयक विमानों में देव की पर्याय से उत्पन्न होते हैं उन देवों की उत्कृष्टस्थिति ३१ इकतीस सापरोपम की कही गई है। वे देव३१इकतीस अर्द्धमासों के बाद बाह्य आभ्यन्तरिक श्वासोच्छ्वास ग्रहण करते हैं। उन देवों को ३१ इकतीस हजार वर्ष बीत जाने पर आहारसंज्ञा उत्पन्न होती है । इनमें कितनेक जीप ऐसे होते है जो भवसिद्धिक होते हैं। ये भविष्य में ३१ इकतीस भव करके नियमतः सिद्ध होवेंगे. आत्माके अनंत ज्ञानादिक गुणो का भोग करेंगे, इस संसार से छूट जावेंगे, परिनिर्वृत हो जायेंगे
और समस्त दुःखों का अंत कर देंगे सु० ६८॥ ઉપરિતન ઉપરિતન પ્રેયક વિમાનમાં દેવની પર્યાયે ઉત્પન્ન થાય છે, તે દેવની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૩૧ એકત્રીસ સાગરોપમની કહી છે તે દેવે ૩૧ એકત્રીસ અધમાસ બાદ બાહા આભ્યન્તરિક શ્વાસોચ્છવાસ ગ્રહણ કરે છે. તે દેવને ૩૧ એકત્રીસહાર વર્ષ વ્યતીત થયા પછી આહાર સંજ્ઞા ઉત્પન્ન થાય છે. તેમાં કેટલાક જીવ એવા પણ હોય છે કે જે ભવસિદ્ધિક હોય છે. તેઓ ભવિષ્યમાં ૩૧ એકત્રીસ ભવ કરીને નિયમતઃ સિદ્ધગતિ પામશે, આત્માના અનંત જ્ઞાનાદિક ગુણોના ભોકતા થશે, આ સંસારથી મુક્ત થશે, પરિનિવૃત થશે. અને સમસ્વ દુઃખોને અંત લાવશે. સૂ. ૬૮
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
