________________
२२८
समवायाङ्गसूत्रे 'आहिणिवोहियणाणावरणे' आभिनिबोधिकज्ञानावरणम् ='अभि' इति अथोभिमुखो विपरीतभावरहितत्वात् 'नि' नियतः संशयादिरहितत्वात् वोधः संवेदनमभिनिबोध:, स एव आभिनिवोधिकं 'नाणं' ज्ञानं ज्ञायते अनेनेतिज्ञानम्, आभिनिबोधिक च तज्ज्ञानमभिनिबोधिकज्ञानम् , इन्द्रिय नो इन्द्रियनिमित्तको बोधः तस्यावरणमित्यर्थः, मनःपर्ययज्ञानावरणम् , केवलज्ञानावरणम्, चक्षुर्दर्शनावरणम्, अनक्षु. देशनावरणम्, केवलदर्शनावरणम्, सातावेदनीयम्, यशः कीर्तिनाम, उच्चगोत्रम् , दानान्तरायः, लाभान्तरायः, भोगान्तरायः, उपभोगान्तरायः, वीर्यान्तरायः ॥४१॥ ____मूलम्--इमीसे णं रयणप्पभाए पुढवीए अत्थेगइयाणं नेरइयाणं सत्तरसपलिओवमाइं ठिई पण्णत्ता। पचमीए पुढवीए अत्थेगइयाणं नेरइयाणं उक्कोसेणं सत्तरससागरोवमाइं ठिई पण्णत्ता। छट्रीए पुढवाए अत्थेगइयाणं नेरइयाणं जहण्णेणं सत्तरससागरोवमाइं ठिई पण्णत्ता। असुरकुमाराणं देवाणं अत्थेगइयाणं सत्तरस का बंध करता है। आभिनिबोधकज्ञानावरण, श्रुतज्ञानावरण, अवधिज्ञानावरण, मनः पर्ययज्ञानावरण, केवलज्ञानावरण, चक्षुदर्शनावरण, अचक्षुदर्शना वरण, अवधिदर्शनावरण, केवलदर्शनावरण सातावेदनीय, यशः कीर्तिनाम, उच्चगोत्र, दानान्तराय, लाभान्तराय, भोगान्तराय, उपभोगा. न्तराय और वीर्यान्तराय, इन सतरह प्रकृतियों को ही बांधता है, अन्यप्रकृतियों को नहा । संशयादि भाव रहित होकर जो अर्थाभिमुख बोध होता उसका नाम आभिनिबोधकज्ञान है। यह ज्ञान पांच इन्द्रिय और मन के निमित्त से होता है। इस ज्ञान का आवारक जा कर्म होता है उसका नाम आभिनियोधिकज्ञानावरण है ॥सू० ४१॥ [२] श्रुत ज्ञानाव२६, (3) विज्ञाना१२६, (४) भन: ५ यज्ञानाव२९], (५) કેવળજ્ઞાનાવરણ, (૬) ચક્ષુદર્શનાવરણ, (૭) અચક્ષુદર્શનાવરણ (૮) અવધિ दृश ना५२९५ (6) १६शनावरण, (१०) सातावहनीय, (११) यशतिनाम (१२) 84गोत्र, (१3) हानान्तराय, (१४) समान्तराय, (१५) स तराय, (१६) (૧૭) વીર્વાન્તરાય, એ સત્તર પ્રકૃતિનો બંધ જ બાંધે છે. અન્ય પ્રકૃતિઓનો નહી. સંશવાદિ ભાવ રહિત થઈને જે અર્વાભિમુખ બેધ થાય તેનું નામ અભિનિબે ધક જ્ઞાન છે. આ જ્ઞાન પાંચ ઇદ્રિ અને મનને કારણે થાય છે. આ જ્ઞાનનું આવારક જે કર્મ હોય છે તેનું નામ આભિનિબેધિક જ્ઞાનાવરણ છે સૂ. ૪૧
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
