Page Text
________________
भावबोधिनी टीका. संस्थानसंहननवेदादिस्वरूपनिरूपणम्
१०४३
संहननानां मध्ये एकस्यापि संहननस्यासत्वेन 'असंघयणा' असहनिनः, तेषां 'णेवट्ठि' नैवास्थि, 'णेव छिरा' नैव शिराः, 'णेव 'हारू' नैव स्नायुः । तथा 'जे पोग्गला' ये पुद्गलाः 'इट्ठा' इष्टाः 'कंता' कान्ताः 'पिया' प्रियाः 'मणुष्णा' मनोज्ञाः 'मणामा' मन आमा: 'मणाभिरामा' मनोऽभिरामाः, पुद्गला: 'तेर्सि' तेषां 'संघयणत्ताए' असंहननतया=असंहननशरीरतया 'परिणमंति' परिणमन्ति । ' एवं ' एवम् अनेन प्रकारेणैव 'जाव थणियकुमाराणं' यावत् स्तनितकुमाराणाम् =असुरकुमारातिरिक्ताः स्तनितकुमारपर्यन्ता ये भवन देवास्तेषामपि विषयेऽभिलपितव्यम् । 'पुढ़वीकाइया णं भंते! किं संघयणी पण्णत्ता' पृथिवीकायिकाः खलु भदन्त ! 'किं संघयणी' किं संहनिनः 'पण्णत्ता' मज्ञप्ताः ? 'गोयमा ! छेवट्टसंघपणी पण्णत्ता' हे गौतम ! सेवार्तसंहननिनः प्रज्ञप्ताः । एवं जाव संमुच्छिमपंचिदियतिरिक्खजोणियत्ति' एवं यावत्संमूच्छिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका इति, अनेन प्रकारणैव एकेन्द्रियाद्यारभ्य संमूच्छिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिपर्यन्ता अपि जीवाः सेवार्तसंहनिनो विज्ञेया इति भावः । 'गन्भवकंतिया के कोई भी संहनन नहीं होता है। ये तो असंहननी होते हैं। क्यों कि इनके शरीर में न हड्डी होती है, न शिराएं होती हैं। तथा । -जो पुद्गल इष्ट कान्त, प्रिय, मनोज्ञ, मन आम, एवं मनोऽभिराम होते हैं-वे ही पुद्गल इनके अस्थ्यादि से रहित शरीर विशेषरूप से परिणमित होते हैं। इसी तरह से स्तनितकुमार - पर्यन्त जो भवनवासी देव हैं उनके विषय में भी कथन जान लेना चाहिये। प्रश्न- हे भदंत ! पृथ्वीकायिक जीव क्या संहननयुक्त कहे गये हैं? उत्तर - हे गौतम! ये संहनन युक्त कहे गये हैं। इनके सेवार्त्त संहनन होता है। इसी तरह से जो पंचेन्द्रिय तिर्यञ्च योनि के जीव हैं कि जिनके सं च्छिमजन्म होता है-वे भी सेवार्त्त संहनन वाले हैं ऐसा जानना चाहिये । तात्पर्य इसका यह है कि एकेन्द्रिय से लेकर संमूच्छिम पंचेन्द्रिय तक के तिर्यञ्च जीव सब ही सेवातसंहनन પશુ સંહનન હેતુ નથી. તેએ અસ’હનની હેાય છે, કારણ કેતેમના શરીરમાં અસ્તિ होतां नथी, शिराओ। होती नथी, स्नायु होता नथी तथा छष्ट, अन्त, प्रिय, मनोज्ञ, भन આમ અને મનેભિરામ પુદૂગલે જ તેમના અસ્થિ આદિ રહિત વિશિષ્ટરૂપે પરિણમે છે. સ્તનિતકુમાર સુધીના ભવનવાસી દેવેના વિષયમાં આ પ્રમાણે જ સમજવું, પ્રશ્ન-હે ભદ ંત ! પૃથ્વીકાયિક જીવા સંહનનથી યુકત હોય છે. તેમને સેવાત્ત સહનન હોય છે, એ જ પ્રમાણે સ`મૃઘ્ધિôમ જન્મવાળા પંચેન્દ્રિય તિય ચયાનિના જીવા પણ સેવાન્ત સંહનનવાળા હાય છે. તેનું તાત્પ એ છે કે-એકેન્દ્રિયથી લઈને સભૂમિ પ"ચેન્દ્રિય સુધીના બધાં તિર્યં ચ જીવા સેવાન્ત-સહનનથી યુકત હોય
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
| SR No. | 006314 |
| Book Title | Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1219 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_samvayang |
| File Size | 68 MB |