________________
५६
स्थानाङ्गसूत्रे ज्ञान-विचक्षणता, अष्टमी-अष्टानां पूरणी सम्पत् ८॥ इति । आचारसम्पदादीनां विस्तृतस्वरूपं दशाश्रुतस्कन्धस्य चतुर्थेऽध्ययनेऽस्मत्कृतमुनिहर्षिणी टीकायां विलोकनीयम् । इति ॥ सू० १४ ॥ __ गुणिनो हि गुणरत्ननिधानभूता इति निधानप्रस्तावान्महानिधि सम्बन्धमेकं सूत्रमाह
मूलम् - एगमेगे णं महानिही अहचकवालपइहाणे अट्रजोयणाई उड् उच्चत्तेणं पण्णते ॥ सू० १५ ।।
छाया-एकैकः खलु महानिधिरष्टचक्रयालप्रतिष्ठानः अष्टयोजनानि ऊर्ध्वम् उच्चत्वेन प्रज्ञप्तः ॥ सू० १५ ॥
टीका-' एगमेगे णं' इत्यादि
चक्रवर्तिनां नव महानिधपो भवन्ति, तत्र खलु एकैको महानिधिः अष्ट है, इस संग्रहमें जो विचक्षणता है, वह संग्रहपरिज्ञा है, इन आचार सम्पत् आदिके विस्तृत स्वरूपको अच्छी तरहसे जाननेवालोंको दशाश्रुत स्कन्धके चतुर्थ अध्ययनमें हमारे द्वारा की गई मुनितोषिणी टीका देखनी चाहिये ।। सूत्र १४ ॥
गुणीजन गुणरूपी रत्नोंके खजाने होते हैं, इस कारण निधानके प्रवासको लेकर अब सूत्रकार महानिधिसे सम्बन्धित इस एक सूत्रका कथन करते हैं-" एगमेगेणं महानिही" इत्यादि । टीकार्थ-चक्रवत्तियोंके नौ महानिधियां होती है, सो उनमें एक
(૮) સંગ્રહ પરિજ્ઞા–દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અપાત્રાદિને એકત્ર કરવા અને ભાવની અપેક્ષાએ અનેક શાસ્ત્રો તથા આપ્તજન ( શિષ્ય)ને એકત્રિત કરવા તેનું નામ સંગ્રહ છે. આ સંગ્રહ કરવામાં જે વિચક્ષણતાની જરૂર પડે છે તેને સંગ્રહ પરિશ્તા કહે છે.
આ આચારસંપન્ આદિ આઠ સંપત્તિઓનું વિસ્તૃત વિવેચન દશાશ્રુત સ્કના ચેથા અધ્યયનની મુનિહર્ષિણી ટીકામાં કરવામાં આવ્યું છે. તે આ વિષયનું વિસ્તૃત સ્વરૂપ જાણવાની ઈચ્છાવાળા પાઠકે એ તે ટીકા વાંચી જવી છે સૂ. ૧૪
ગુણીજને ગુણરૂપી રન્નેના નિધાન (ભરડાર) જેવાં હોય છે, આ પ્રકારના પૂર્વસત્ર સાથેના સંબંધને લીધે હવે સૂત્રકાર મહાનિધિઓના સ્વરૂપનું नि३५ ३२ छ-" एगमेगेणं महानिहीं" ध्या:
ટીકાથ–ચકવર્તીએના નવ મહાનિધિએ કહ્યા છે. તે પ્રત્યેક મહાનિધિ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
